Zonat Rurale të Jugut përballen me krizë demografike dhe mësimorem rrezikohet mbyllja e shkollave

Gjendja demografike në disa zona rurale të Shqipërisë ka arritur në nivele dramatike: fëmijët, që dikur ishin rruga drejt të ardhmes, tani janë bërë më të pakët se fshatrat. Frashëri, një njësisë administrative në Përmet, ka vetëm dy fëmijë të moshës 0–14 vjeç në tetë fshatra—më pak se numri i fshatrave vetë. Popullsia është ulur nga 387 në 2011 në 144 në 2023, dhe ka shumë mundësi që edhe ata të dy fëmijët të jenë zhvendosur tashmë—duke e bërë praninë e shkollës të pavendosur.

• • • Njësi të tjera kanë po ashtu vetëm pak fëmijë:

      • Zagoria, Leskoviku: 7 fëmijë

      • Ngraçani: 9 fëmijë

      • Pogoni dhe Voskopojë: 10 fëmijë secili

      • Odrie, Çlirim: 11 fëmijë

      • Novoselë: 12 fëmijë

      • Shllak: 13 fëmijë

      • Barmash: 14 fëmijë

      • Shosh: 15 fëmijë

Shkollat e këtyre zonave po shënojnë numra simbolikë nxënësish – shpesh mësuesit janë të detyruar të mbajnë klasa të kombinuara me disa nxënës që ulen bashkë, ndonëse mosha dhe nevojat janë krejtësisht të ndryshme.

Kjo krizë nxjerr në pah një rëndësi më të gjerë sociale: mosfunksionimi i shkollave e bën thuajse të pamundur që familjet e reja të jetojnë e të lindin fëmijë në këto territore – duke e përfshirë zonën në një rrjet vicioz demografik.

Në kontrast me këtë, zonat urbane të mëdha si Tirana dhe Durrësi grumbullojnë një pjesë të konsiderueshme të fëmijëve: nga totalisht 374 mijë fëmijë (0–14 vjeç) në nivel kombëtar, 74.5 mijë jetojnë në Tiranë vetëm, duke thelluar hendekun mes qytetit dhe fshatit.

Sipas përbërjes demografike, në 14 njësi administrative fëmijët përbënin më pak se 5% të popullsisë; në 32 të tjera mes 5–10%; 177 njësi kishin 10–15%, 33 kishin 15–20%, dhe vetëm 24 kishin 20–27% fëmijë. Ndërkohë, në Kukës, njësia e Tërthores ka një të tretën e popullsisë nën moshën 14 vjeç (27%), duke e bërë edhe atë një enklavë demografike në mënyrë të kundërt.