Konflikti Izrael-Iran-SHBA, pasojat e luftës, cfarë na pret?

Nga Aurora Sulce, Producente Ekzekutive për Biznesin në A2 CNN

Përshkallëzimi i konfliktit mes Izraelit, Iranit dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës do të kishte paosja të rënda për ekonominë botërore, për shkak të rëndësisë që ka ky rajon për naftën, energjinë, tregtinë globale dhe stabilitetin gjeopolitik.

Ajo që vihet re që tani është një rritje e ndjeshme e cmimeve të karburanteve dhe kryesisht naftës. Ari zi është rritur me rreth 18% dhe ka kapërcyer aktualisht 79 dollarë për fuci, niveli më i lartë që nga janari. Gjithashtu, të pranishme janë edhe luhatjet në tregjet e tjera financiare. Ekspertët i tremben një rritjeje të ndjeshme të cmimeve dhe një inflacioni global, cka do të detyronte Bankat Qendrore të ulnin sërish normat e interesit. Në një situatë të rënduar, tregjet mund të vuanin nga mungesa e furnizimit. Investitprët janë përfshirë tahsmë nga pasiguritë dhe ekonomia botërore rrezikon të ngadalësohet.

Por si përkthehet kjo situatë për ekonominë shqiptare? Sa të rrezikuar jemi?

Në një skenar negativ, karburantet do të shtrenjtoheshin në Shqipëri duke qenë se jemi importues dhe cmimi rrezikon të arrijë sipas ekspertëve, deri në 300 lekë për litër. Do të kishim një rritje të ndjeshme të cmimeve, duke qenë se edhe këtu, jemi importues i pjesës më të madhe të produkteve që konsumojmë, Ekonomia e vendit do të ngadalësohej, do të kishte anulime të prenotimeve të turizëm, një shtyrje ose ndalim të investimeve të huaja; një rritje e mundshme e cmimit të energjisë në import, si dhe reduktim i shitjeve dhe konsumit.

Cfarë mund të bëhet në këto kushte?

Masat janë ato që duhen marrë në cdo krizë që kalojmë dhe që në thelb kanë të bëjnë me uljen e varësisë nga importi, si në rastin e ushqimeve dhe produkteve të tjera bazike, ashtu edhe tek karburantet.

Nevojitet një diversifikim i burimeve të energjisë, ndonëse ky proces kërkon kohë dhe tashmë ka nisur të bëhet nga qeveria; subvencionim për shtresat vulnerabël që janë më të ekspozuarat nga një rritje e mundshme e cmimeve; nxitje për prodhimin bujqësor vendas; krijimin e rezervave strategjike për ushqim dhe naftë, si dhe mbështetje pët turizmin dhe eksportet.