Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë rikthyer Izraelit një monedhë që daton nga një rebelim hebre kundër sundimit romak gati 2000 vjet më parë pas një hetimi të përbashkët kontrabandë.
E krijuar në vitin 69 pas Krishtit, çerek shekli “tepër i rrallë” vlerësohet të jetë me vlerë mbi 1 milion dollarë, sipas zyrës së Prokurorit të Qarkut të Manhattan, e cila priti një ceremoni riatdhesimi në Nju Jork këtë javë.
Lëvizja vjen 20 vjet pasi autoritetet izraelite mësuan për herë të parë, nëpërmjet informatorëve, se monedha argjendi ishte zbuluar nga grabitësit e antikiteteve në Luginën Ella, në jug të Jerusalemit. Besohet se është një nga një sasi të vogël monedhash të gjetura nga hajdutët në zonë, e cila është shtëpia e shumë siteve të rëndësishme arkeologjike.
Hetuesit thonë se monedha hyri në tregun e zi përpara se të kontrabandohej në Mbretërinë e Bashkuar përmes Jordanisë ku më pas u eksportua në SHBA duke përdorur dokumente false. Në vitin 2017, oficerët e Sigurisë Kombëtare kapën monedhën në Denver, Kolorado, ku do të ofrohej në ankand.
Monedha daton në vitin e katërt të Revoltës së Parë Hebraike, e njohur gjithashtu si Revolta e Madhe Çifute, e cila filloi në vitin 66 pas Krishtit. Romakët kishin lejuar që disa monedha vendase të preheshin dhe të qarkullonin në pjesë të perandorisë së tyre, përfshirë Judenë. Autoriteti i Antikiteteve të Izraelit (IAA) tha se udhëheqësit rebelë goditën “motivet hebraike” mbi monedhat perandorake, duke mbuluar kështu fytyrën e perandorit. Një deklaratë për shtyp e IAA e përshkroi këtë akt si “një deklaratë të pavarësisë nga hebrenjtë në tokën e Izraelit, një deklaratë kundër perandorisë së fuqishme që qëndronte përpara tyre”.
IAA tha se është në dijeni vetëm për një çerek shekel tjetër të ngjashëm, një monedhë të blerë nga Muzeu Britanik në vitet 1930. Ajo beson se janë “rreth tre” të tjera që qarkullojnë në tregun e zi.
Në ceremoninë e riatdhesimit të monedhës morën pjesë disa zyrtarë të lartë izraelitë, përfshirë ambasadorin e vendit në Kombet e Bashkuara, Gilad Erdan. Në një deklaratë, drejtori i IAA, Eli Eskosido e përshkroi kthimin e artikullit si “fillimin e një tendence shumë pozitive dhe të rëndësishme për restaurimin e aseteve të trashëgimisë kulturore”.
