Organet e derrit janë ringjallur pjesërisht një orë pasi kafsha u vra, në një zbulim me potencialin për të transformuar mjekësinë, thonë studiuesit amerikanë.
Teknika mund të rrisë numrin e organeve të disponueshme për transplantim dhe t’u sigurojë mjekëve më shumë kohë për të shpëtuar një jetë nëse zbatohet për njerëzit.
Studimi gjithashtu sfidon supozimet rreth asaj që ndodh në momentet midis jetës dhe vdekjes.
Ekspertët thanë se gjetjet ishin “me të vërtetë të jashtëzakonshme” dhe “tepër domethënëse”.
Kur zemra ndalon së rrahuri, trupi është i uritur nga oksigjeni dhe lëndët ushqyese që i nevojiten për të mbijetuar. Organet fryhen në madhësi, enët e gjakut shemben dhe qelizat – blloqet ndërtuese të organeve të trupit – fillojnë të vdesin.
Kjo vdekje qelizore mendohej të ishte e shpejtë dhe e përhershme, por studiuesit në Universitetin Yale kanë zhbërë disa nga këto dëme te kafshët që kanë vdekur një orë më parë.
“Ne mund të rivendosim disa funksione të qelizave, nëpër organe të shumta vitale, që duhet të kishin vdekur,” tha Prof Nenad Sestan.
Ekipi hulumtues kreu një arritje të ngjashme në trurin e derrit në vitin 2019 . Tani ata kanë përshtatur teknologjinë e tyre – të quajtur OrganEx – për të punuar në të gjithë trupin.
Studimi përdor një gjak sintetik për të transportuar oksigjen nëpër trup. Kjo bën që gjaku të mos mpikset dhe të lundrojë brenda enëve.
Gjithashtu përdoret një koktej prej 13 përbërjesh për të ndërprerë proceset kimike që kulmojnë me vdekjen e qelizave (të njohura si apoptoza) dhe për të qetësuar sistemin imunitar.
Eksperimentet, e publikuara në revistën Nature, përfshinin rreth 100 derra dhe iu dha miratimi etik përpara se të vazhdonin.
Shkencëtarët i anestezuan thellë kafshët dhe më pas ua ndalën zemrën. Pasi kishin vdekur për një orë, ata u lidhën me sistemin OrganEx dhe iu dha kokteji restaurues për gjashtë orë. Anestetiku u mbajt gjatë gjithë eksperimenteve.
Pas gjashtë orësh, shkencëtarët prenë organet e derrave si zemra, mëlçia dhe veshkat dhe treguan se ishin ringjallur pjesërisht me disa funksione të restauruara.
