Të harrojmë për çfarë shkuam në një vend, apo çfarë do të merrnim është një nga ndodhitë që na ka ndodhur të gjithëve dhe shpesh pyesim veten përse na ndodh kjo.
Studiuesit që përdorin realitetin virtual si dhe vende reale kërkojnë të shpjegojnë pse truri duket se harron sende me rëndësi kur ndryshon konteksti i jashtëm i një personi.
Shkencëtarët kanë kohë që kërkojnë të shpjegojnë pse ndodh që njerëzit ndonjëherë hyjnë në një dhomë për të bërë diçka të rëndësishme, por e harrojnë sapo mbërrijnë aty.
Më parë, fenomeni i atribuohej “efektit të derës”, duke sugjeruar që ne priremi të harrojmë sende me rëndësi pas kalimit të një kufiri. Kufiri mund të jetë fizik si një derë, ose mund të jetë një virtual si kalimi midis skedave në një shfletues interneti.
Por tani një studim nga Universiteti Bond ka zbuluar se efekti i vetëm “dyerve” në harresë nuk është aq i rëndësishëm sa pretendonin studimet e mëparshme, duke dhënë një perspektivë të re mbi fenomenin.
Shkencëtarët zbuluan se nuk ishte vetëm dera në vetvete ose akti i ecjes nëpër të, por përkundrazi ndryshimi në kontekst që bëri që truri të linte informacionin që e konsideronte të parëndësishëm.
Ekipi hulumtues kreu katër studime, dy duke përdorur vendndodhje të botës reale dhe dy në të cilat pjesëmarrësit mbanin kufje të realitetit virtual dhe lëviznin nëpër dhoma të ndryshme në një mjedis 3D.
Pjesëmarrësit kishin për detyrë të memorizonin objekte (një kryq të verdhë, një kon blu, dhe kështu me radhë) në tavolina brenda secilës dhomë dhe më pas t’i zhvendosnin ato nga një tryezë në tjetrën me të njëjtin rend.
Studiuesit zbuluan se ndryshimi nuk kishte asnjë efekt në kujtesë dhe se njerëzit rrallë harronin objektet, pavarësisht nëse ata kaluan nëpër një derë apo jo.
Por kur studiuesit e bënë më të vështirë testin e kujtesës, duke u kërkuar pjesëmarrësve të kryenin të njëjtën detyrë ndërsa njëkohësisht bënin një detyrë të veçantë numërimi, gjetjet e efektit të derës ishin të spikatura.
“Në thelb, detyra e numërimit mbingarkoi kujtesën e njerëzve, duke e bërë atë më të ndjeshme ndaj ndërhyrjeve të shkaktuara nga dera“, shpjeguan Dr Oliver Bauman dhe Dr Jessica Mcfadyen, autorët e studimit.
Duke shpjeguar fenomenin, Dr. Baumann tha se truri ndan kujtimet nga mjedise dhe kontekste të ndryshme.
“Nëse truri mendon se është në një kontekst tjetër, atëherë ato kujtime i përkasin një rrjeti tjetër informacioni. Në përgjithësi, kjo na jep kapacitet më të madh sesa nëse keni vetëm një hapësirë ??gjigande pune ku gjithçka është e lidhur”, shpjegoi ai.
Dr. Baumann tha se studimi Bond sugjeroi gjithashtu se ishte e mundur të “imunizohesh” kundër harresës. “Nëse jemi me një mendje të vetme në atë që duam të bëjmë, asgjë nuk do të na ndalojë të kujtojmë. Por nëse kemi gjëra të shumta në vazhdim, harresa bëhet e dukshme”./ The Independent
