LIGJET E BIZNESIT
Më shumë se një miliard njerëz jetojnë me obezitet në mbarë botën, tregojnë vlerësimet globale të publikuara në The Lancet. Kjo përfshin rreth 880 milionë të rritur dhe 159 milionë fëmijë, sipas të dhënave të vitit 2022.
Normat më të larta janë në Tonga dhe Samoa Amerikane për gratë dhe Samoa dhe Nauru Amerikane për burrat, me rreth 70-80% të të rriturve që jetojnë me obezitet. Nga rreth 190 vende, Britania e Madhe renditet në vendin e 55-të më të lartë për meshkujt dhe në vendin e 87-të për femrat. Ekipi ndërkombëtar i shkencëtarëve thotë se ka nevojë urgjente për ndryshime të mëdha në mënyrën se si trajtohet obeziteti.
Obeziteti mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të shumë gjendjeve serioze shëndetësore, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2 dhe disa lloje kanceri. Duke renditur normat globale të obezitetit, përqindja e popullsisë së klasifikuar si obeze, pasi llogariten dallimet në moshë, studiuesit zbuluan:
- SHBA renditet në vendin e 10-të për meshkujt dhe në vendin e 36-të për femrat
- India renditet e 19-ta më e ulëta për femrat dhe e 21-ta më e ulëta për meshkujt
- Kina është e 11-ta më e ulëta për femrat dhe e 52-ta për meshkujt
Studiuesi i lartë, Prof Majid Ezzati, i Kolegjit Imperial në Londër, tha se: “Në shumë prej këtyre kombeve ishullore vjen nga disponueshmëria e ushqimit të shëndetshëm kundrejt ushqimit jo të shëndetshëm. Në disa raste ka pasur fushata marketingu agresive që promovojnë ushqime të pashëndetshme, ndërkohë që kostoja dhe disponueshmëria e ushqimit më të shëndetshëm mund të jetë më problematike”.
Raporti, që përfshin vitet 1990 dhe 2022, zbuloi se shkalla e obezitetit u katërfishua tek fëmijët dhe adoleshentët. Ndërkohë për të rriturit, norma është më shumë se dyfishuar tek femrat dhe gati trefishuar tek meshkujt.
Në të njëjtën kohë, përqindja e të rriturve të klasifikuar si nënpeshë ka rënë me 50%, por studiuesit theksojnë se ende mbetet një problem urgjent, veçanërisht në mesin e komuniteteve më të varfra.
Drejtori i përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus tha: “Ky studim i ri thekson rëndësinë e parandalimit dhe menaxhimit të obezitetit nga jeta e hershme deri në moshën madhore, përmes dietës, aktivitetit fizik dhe kujdesit të përshtatshëm”.
Ai shtoi se do të duhej puna e qeverive dhe komuniteteve dhe në mënyrë të veçantë kërkon bashkëpunimin e sektorit privat, i cili duhet të jetë përgjegjës për ndikimet shëndetësore të produkteve të tyre.
Bashkëautori i studimit, Dr. Guha Pradeepa, nga Fondacioni i Kërkimit të Diabetit në Madras, thotë se çështjet kryesore globale rrezikojnë të përkeqësojnë kequshqyerjen e shkaktuar si nga obeziteti ashtu edhe nga nënpesha.
Ajo tha: “Ndikimi i çështjeve të tilla si ndryshimi i klimës, ndërprerjet e shkaktuara nga pandemia Covid-19 dhe lufta në Ukrainë rrezikojnë të përkeqësojnë të dy nivelet e obezitetit dhe nënpeshës, duke rritur varfërinë dhe koston e ushqimeve të pasura me lëndë ushqyese. Efektet e dëmshme të kësaj janë ushqimi i pamjaftueshëm në disa vende dhe familje dhe kalimi në ushqim më pak të shëndetshëm në të tjera.”
Rrjeti prej më shumë se 1500 studiuesish, në bashkëpunim me OBSH-në, analizoi matjet e gjatësisë dhe peshës nga rreth 220 milionë njerëz të moshës pesë vjeç e lart. Ata përdorën një masë të quajtur indeksi i masës trupore.
Ndërsa ata pranojnë se kjo është një masë e papërsosur e masës së yndyrës trupore dhe thonë se disa vende kishin të dhëna më të mira se të tjerat, ata argumentojnë se është më e përdorura, duke e bërë të mundur këtë analizë globale./ bbc.com
