Qyteti amerikan i Milwaukee është tashmë shtëpia e kullës më të lartë të drurit në botë. Por, një tjetër ndërtesë e lartë, edhe më e gjatë, mund t’i shtohet horizontit të tij, i projektuar nga studioja me bazë në Vankuver, Michael Green Architects (MGA).
Firma publikoi së fundmi planet për zhvillimin, i cili përfshin një kullë 55-katëshe të bërë kryesisht nga druri masiv – panele të trasha, të ngjeshura, me shumë shtresa prej druri të ngurtë. Nëse ndërtohet, do të sfidojë mbajtësin aktual të titullit botëror, kullën 25-katëshe Ascent nga Korb + Associates Architects, si dhe do të bëhej ndërtesa më e lartë në shtetin e Wisconsin.
MGA, e specializuar në arkitekturën prej druri, shpreson se projekti do të vendosë një “vlerësim të ri global për ndërtimin masiv të drurit”.
Projekti është pjesë e rizhvillimit të Qendrës së Arteve Performuese Marcus, e cila u hap në vitin 1969 dhe fitoi Çmimin e Nderit për Përsosmëri në Dizajn Arkitekturor nga Instituti Amerikan i Arkitektëve në vitin 1970. Udhëhequr nga Neutral , e cila e cilëson veten si një “kompani zhvillimi rigjenerues ”, ridizajnimi do të transformojë atë që aktualisht është parkingu prej betoni i qendrës në një hapësirë me njësi banimi, zyra, restorante, kafene, dyqane ushqimore dhe sheshe publike. Sipas MGA, ndërtimi do të kushtojë rreth 700 milionë dollarë. Plani aktualisht po kalon procesin e miratimit të qytetit, gjatë të cilit pritet të evoluojë.
Pse druri?
Ndërsa përdorimi i lëndës drusore masive po rritet vazhdimisht në mbarë botën, falë ndryshimeve në rregulloret e ndërtimit dhe ndryshimit të qëndrimeve ndaj materialit, ai ende nuk ka arritur të përputhet me lartësinë e madhe të ndërtesave të bëra prej betoni dhe çeliku – edhe pse një sërë katesh druri janë bërë shumë të larta. MGA thotë se dizajni i saj i kullës do të ishte afërsisht 600 këmbë (182 metra) i lartë, më shumë se dyfishi i kullës Ascent prej 284 këmbësh (87 metra).
“Gara për lartësi është e rëndësishme,” tha Michael Green, një arkitekt dhe themelues i MGA. “Nuk është për t’u dukur, por për të treguar atë që është e mundur për publikun.”
Ai argumentoi se arsyeja pse këto ndërtesa të larta prej druri nuk janë bërë ende të zakonshme është sepse ndryshimi i klimës nuk ka qenë në qendër të bisedës. “Ne nuk kishim vërtet nevojë të sfidonim status quo-në e çelikut dhe betonit. Por për shkak se këto materiale janë shumë të vështira për klimën, ne duhej të gjenim një mënyrë tjetër për të ndërtuar kulla dhe ndërtesa të mëdha në përgjithësi”, tha ai.
Aktualisht, sektori i ndërtimit përbën 37% të emetimeve globale, pjesa më e madhe për shkak të prodhimit dhe përdorimit të materialeve të tilla si betoni dhe çeliku, të cilët janë emetues masiv të karbonit. Pemët janë e kundërta, duke thithur karbonin gjatë gjithë jetës së tyre. Nëse ato pemë shndërrohen në lëndë drusore masive dhe përdoren për ndërtim, ai karbon “mbyllet brenda” ose sekuestrohet për sa kohë të qëndrojë ndërtesa. “Duke ndërtuar me të, ne në fakt po ndërtojmë me një lavaman karboni,” argumentoi Green.
Por, ai pranon se sigurimi i mjaftueshëm i lëndës drusore të qëndrueshme në shkallën e nevojshme për të ndërtuar qytetet mund të jetë një sfidë. Në të vërtetë, disa studime paralajmërojnë se rritja e kërkesës për lëndë drusore masive mund të rrisë presionet mbi përdorimin e tokës. Për të ofruar kursimet e supozuara të karbonit, pemët duhet të rriten për një kohë të konsiderueshme për të sekuestruar karbonin dhe të rimbillen pasi të priten.
Green tha se MGA përdor dru nga pyjet e menaxhuara me përgjegjësi në Amerikën e Veriut. Afatgjatë, ai beson se për të kundërshtuar çështjet e furnizimit, arkitektët do të duhet të mendojnë përtej drurit, duke shtuar se MGA aktualisht është duke punuar në krijimin e materialeve të tjera të ndërtimit me bazë bimore. Megjithatë, ai thotë se nëse duam të lehtësojmë betonin dhe çelikun, druri masiv “është alternativa më e mirë për sot”.
Barriera të tjera për përdorimin e lëndës drusore masive kanë qenë kostoja dhe rregulloret strikte të ndërtimit. Por, në vitet e fundit kjo ka ndryshuar, shpjegoi Green, me masën e drurit që tani kushton konkurrues me betonin dhe çelikun në shumë rajone. “Ka më shumë prodhues në dispozicion se sa kishim më parë: tani ne kemi një treg të madh konkurrues dhe ai është ende në rritje,” tha ai.
Kodet e ndërtimit kanë evoluar gjithashtu, me disa vende në Evropë që detyrojnë përdorimin e konstruksionit prej druri si pjesë e objektivave të tyre klimatike. Në SHBA, Kodi Ndërkombëtar i Ndërtimit përditësoi politikën e tij për lëndën drusore masive në vitin 2021, duke lejuar ndërtesa masive prej druri mbi gjashtë kate. Qyteti i Milwaukee ka qenë veçanërisht i përparuar, tha Green, duke inkurajuar zhvillimin brenda qendrës së qytetit, duke qenë gjithashtu i gatshëm të eksperimentojë me materiale të reja. Kulla e propozuar do të përdorë ende themele betoni dhe komponentë çeliku për të krijuar bërthamat e ashensorit, por ai vlerëson se druri do të përbëjë rreth 90% të materialit ndërtimor.
“Janë qytetet e shkallës së dytë të Amerikës që po hapin terren të ri në risitë që do të ndihmojnë në menaxhimin e ndryshimeve klimatike,” tha ai.
Shpresa e tij është se kulla Milwaukee do të ndihmojë për të nxitur inovacionin në arkitekturën miqësore me klimën dhe për të zhvilluar imagjinatën e njerëzve për të ndërtuar me dru.
“Ne kemi nevojë për momente përparimi dhe ky është një moment përparimi,” tha Green./cnn.com
