LIGJET E BIZNESIT
Gratë po marrin më pak iniciativa për t’u vetëpunësuar. Të dhënat e fundit të Institutit të Statistikave tregojnë se në tremujorin e fundit të 2024-ës, numri i të vetëpunësuarve në Shqipëri zinte rreth 29.9% të të punësuarve gjithsej sa i përket moshës mbi 15 vjeç. Brenda këtij grupi, meshkujt e vetëpunësuar zinin rreth 37.5% të totalit dhe femrat rreth 20.4%. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2023, vihet re një rënie e lehtë e vetëpunësimit me rreth 0.9 pikë përqindje për personat aktivë në tregun e punës.
Kur analizojmë rolin e grave në vetëpunësim, vërejmë se grupmosha që dominoi në këtë drejtim ishte ajo 55–64 vjeç, duke përfaqësuar përqindjen më të lartë të sipërmarrëseve femra.
Një tjetër aspekt që tërheq vëmendjen është niveli arsimor i të vetëpunësuarve. Në të gjitha grupmoshat, personat me arsim të lartë përfaqësojnë përqindjen më të ulët në këtë kategori.
Tek gratë e moshës 55–64 vjeç, ndonëse 27% janë të vetëpunësuara, vetëm 6.8% prej tyre kanë përfunduar arsimin e lartë. Ndërsa tek të rejat, niveli arsimor i tyre mbetet kryesisht në arsim 8/9-vjeçar ose të mesëm, duke reflektuar një përputhje të ulët mes nivelit të edukimit dhe përfshirjes në sipërmarrje.
Situata ndryshon tek burrat, ku bilanci është më pozitiv. Edhe për ta, grupmosha 55–64 vjeç është goxha aktive në vetëpunësim, me 46.9%, nga të cilët 23.4% kanë përfunduar arsimin e lartë, një përqindje shumë më e lartë se ajo e grave në të njëjtën moshë. Po ashtu, edhe te të rinjtë meshkuj vërehet një përfshirje më e madhe në vetëpunësim sesa te vajzat, duke e bërë këtë formë të të ardhurave më të zakonshme mes djemve.
Megjithatë, edhe te burrat mbizotërojnë ata me nivel më të ulët arsimor, duke përforcuar idenë se vetëpunësimi në Shqipëri shpesh mbetet alternativë për individë që nuk janë të përfshirë në tregun formal të punës ose nuk kanë ndjekur rrugë të plota akademike.
