LIGJET E BIZNESIT
Në një botë gjithnjë e më dinamike dhe të mbushur me sfida mendore, kujdesi për shëndetin e trurit është bërë një prioritet për shumë njerëz. Sipas ekspertëve të neuroshkencës, disa zakone të përditshme mund të kenë ndikim të drejtpërdrejtë në qëndrueshmërinë mendore dhe shëndetin e trurit.
Në librin e saj më të ri, “Shërimi i trurit modern”, një studiuese dhe psikiatre e njohur ndan mënyra të thjeshta dhe të bazuara në prova për të përmirësuar funksionimin e trurit përmes ndryshimeve të vogla në stilin e jetesës. Ja cilat janë pesë pyetjet që mund të ndihmojnë për të kuptuar nëse truri juaj po funksionon në mënyrën më të mirë të mundshme.
1. A mbani mend ndonjë ëndërr nga kjo javë?
Mbajtja mend e ëndrrave është një tregues i gjumit cilësor REM — faza kur truri përpunon emocionet dhe konsolidon kujtimet. Gjatë gjumit, aktivizohet sistemi glifatik i trurit që pastron mbetjet metabolike dhe largon proteinat si beta-amiloidi, i cili mund të kontribuojë në përkeqësimin e funksioneve konjitive.
Pse është e rëndësishme?: Studimet tregojnë se ky sistem pastrues aktivizohet kryesisht gjatë gjumit, duke larguar toksinat që grumbullohen gjatë zgjimit. Problemet me gjumin ndikojnë drejtpërdrejt në shëndetin mendor — pagjumësia pothuajse dyfishon rrezikun për depresion.
2. A keni konsumuar këtë javë sardelet, pesto ose thjerrëzat?
Këto ushqime ofrojnë lëndë ushqyese të rëndësishme për funksionimin e trurit: omega-3 (sardelet), folate (bari i pestos) dhe fibra e vitaminat B (thjerrëzat). Dieta Mesdhetare, e pasur me këto ushqime, zvogëlon ndjeshëm inflamacionin dhe përmirëson shëndetin mendor.
Pse është e rëndësishme?: Omega-3-të ndihmojnë në ruajtjen e elasticitetit të membranave neuronale dhe mbështesin formimin e sinapseve — kritike për të mësuarit dhe rregullimin emocional. Studimet tregojnë se një e treta e personave me depresion të rëndë arrijnë përmirësime të dukshme vetëm përmes përmirësimit të dietës së tyre.
3. A keni pasur ndërveprime të rëndësishme me të paktën tre persona këtë javë?
Lidhjet njerëzore ofrojnë mbështetje të rëndësishme neurobiologjike për shëndetin e trurit. Cilësia e këtyre ndërveprimeve ka më shumë rëndësi sesa sasia. Studimet tregojnë se marrëdhëniet e forta sociale rrisin mbijetesën me afërsisht 50% — një efekt i krahasueshëm me lënien e duhanit.
Pse është e rëndësishme?: Ndërveprimet pozitive çlirojnë oksitocinë, e cila ul nivelin e kortizolit dhe proceset inflamatore. Izolimi social është lidhur me rritjen e rrezikut për sëmundje kardiovaskulare dhe goditje në tru, duke treguar se sa shumë varet sistemi ynë neurobiologjik nga lidhjet njerëzore.
4. A keni përjetuar një aventurë në natyrë këtë javë?
Eksperiencat e rregullta në natyrë sjellin përfitime të matshme për funksionimin e trurit dhe shëndetin mendor, veçanërisht në botën dixhitale të sotme. Studiuesit e Stanford-it zbuluan se një ecje 90-minutëshe në natyrë ul aktivitetin në korteksin prefrontal subgjenual — një zonë e lidhur me ruminacionin dhe depresionin.
Pse është e rëndësishme?: Shëtitjet në pyll kanë treguar se ulin aktivitetin e amigdales në krahasim me ambientet urbane, duke treguar një përgjigje më të ulët ndaj stresit. Gjithashtu, ambientet natyrore ofrojnë fitoncide — përbërje antimikrobiale që përmirësojnë funksionimin e sistemit imunitar.
5. A keni shkruar në ditarin tuaj këtë javë?
Reflektimi përmes shkrimit ofron përfitime të matshme konjitive dhe emocionale, duke ndihmuar në përpunimin e përvojave dhe qartësimin e mendimeve. Shkencëtarët kanë zbuluar se të shkruarit për emocione ul aktivitetin e amigdales dhe aktivizon korteksin prefrontal, duke përmirësuar rregullimin emocional.
Pse është e rëndësishme?: Procesi i njohjes dhe shprehjes së emocioneve përmes shkrimit forcon rrugët neuronale që lidhen me rregullimin emocional dhe krijon ndryshime të matshme në funksionimin e trurit.
Sfidojeni mendjen tuaj në mënyra të reja
Këto pesë praktika përbëjnë bazën e asaj që ekspertët e neuroshkencës e quajnë “Fitness Mendor”. Duke i përfshirë ato në jetën e përditshme, individët ndërtojnë një qëndrueshmëri biologjike kundër stresorëve modernë. Ndryshimet e vogla dhe të vazhdueshme në mënyrën e gjumit, ushqimit, lidhjeve sociale, përjetimit të natyrës dhe reflektimit mund të transformojnë shëndetin mendor duke përfituar nga kapaciteti i trurit për përshtatje dhe rritje./ cnbc
