LIGJET E BIZNESIT
Me një urdhër ekzekutiv të lëshuar më 6 mars 2025, Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, krijoi një rezervë të Bitcoin-it si “arit digjital”, e cila do të financohet me BTC-në e sekuestruar nga agjencitë ligjzbatuese federale.
Meqenëse furnizimi i Bitcoin-it është i kufizuar në 21 milionë monedha, administrata synon të sigurojë një avantazh strategjik si një nga mbajtësit kryesorë të kësaj vlere në rritje. Por, duke qenë se BTC-ja e sekuestruar nuk mund të arrijë vëllimin e dëshiruar, SHBA mund të blejë gjithashtu Bitcoin në tregun e hapur.
SHBA nuk është e vetmja që po eksploron këtë mundësi. Qeveritë në mbarë botën po e konsiderojnë gjithnjë e më shumë Bitcoin-in si një aktiv rezervë. Në Brazil, kongresmeni Eros Biondini ka propozuar që Banka Qendrore të grumbullojë BTC derisa të përfaqësojë 5% të rezervave të vendit. Ndërkohë, Butani është bërë një nga mbajtësit më të mëdhenj të Bitcoin-it në botë, me qytetin e tij Gelephu Mindfulness City që e ruan kriptomonedhën si rezervë strategjike.
Presidenti i El Salvadorit, Nayib Bukele, vazhdon të blejë BTC si rezervë strategjike, ndërsa ligjvënësit në Hong Kong kanë propozuar përfshirjen e BTC në rezervat zyrtare të qytetit. Flitet gjithashtu se Kina po ndërton fshehurazi një rezervë të Bitcoin-it. Në Zvicër, një nismë popullore kërkon që Banka Kombëtare Zvicerane (SNB) të përfshijë BTC-në në rezervat e saj, megjithëse presidenti i SNB-së, Martin Schlegel, e ka kundërshtuar këtë ide për shkak të paqëndrueshmërisë, likuiditetit dhe shqetësimeve të sigurisë që lidhen me kriptomonedhën.
Megjithatë, vendimi i qeverisë amerikane për t’u bashkuar me këtë trend ngre pikëpyetje serioze mbi të ardhmen e dominimit të dollarit. Nëse më shumë vende ose institucione fillojnë të mbajnë BTC në vend të dollarëve, kërkesa globale për rezervat në dollarë mund të bjerë në afat të gjatë. Legjitimimi i një aktivi konkurrues si Bitcoin-i mund të tronditë besimin te dollari, duke i dobësuar përfitimet që sjell statusi i tij si monedha kryesore rezervë e botës.
Pa një kërkesë të fortë ndërkombëtare për dollarin, SHBA mund të humbasë “privilegjin e saj të jashtëzakonshëm” për të printuar dhe huazuar me norma të ulëta interesi. Prandaj, mbështetja e Bitcoin-it, duke ruajtur njëkohësisht dominimin e dollarit, kërkon një ekuilibër të kujdesshëm. Përveç politikës së re mbi BTC, administrata e Trump-it po transformon edhe politikën tregtare të SHBA-së. Ai ka vendosur tarifa prej 25% për importet nga Kanadaja dhe Meksika, ka rritur tarifat ndaj mallrave kineze (duke e çuar nivelin mesatar të tarifave ndaj Kinës në 39%) dhe ka kërcënuar me masa të ngjashme ndaj produkteve bujqësore evropiane.
Këto politika kanë shkaktuar tashmë trazira në treg, të përkeqësuara nga vonesat dhe modifikimet e përsëritura, dhe kanë nxitur kundërpërgjigje nga vendet e prekura. Duke qenë se Kanadaja dhe Meksika mbështeten fuqishëm në tregtinë me SHBA-në, tarifat reduktojnë eksportet dhe rrjedhimisht fluksin e dollarëve, duke dobësuar monedhat e tyre.
Nga ana tjetër, Kina, me një bazë eksporti më të diversifikuar dhe një regjim të kontrolluar të monedhës, mund të zbusë efektet e tarifave të SHBA-së dhe të mbështesë renminbi-në. Për më tepër, duke qenë se SHBA mbështetet shumë te materialet e importuara nga Kina, tarifat rrisin kostot e prodhimit në vend, duke çuar në rritje çmimesh dhe inflacion, dhe duke ulur tërheqjen e dollarit si monedhë kryesore.
Politikat e Trump-it kanë zvogëluar gjithashtu besimin në tregjet amerikane. Kërcënimet e tij kanë shtyrë Bashkimin Evropian të eksplorojë diversifikimin e monedhave dhe të kërkojë tregje alternative. Me më pak investitorë që zgjedhin të mbajnë aktiva në dollarë, monedha amerikane ka filluar të dobësohet.
A mund të ndjekë SHBA-ja njëkohësisht strategjinë e rezervës me BTC dhe këto politika tregtare pa rrezikuar statusin e dollarit? Shumë vende mbajnë aktive rezervë të ndryshme si euro, jen, paund sterlina ose ar, përveç dollarit. Megjithatë, struktura unike dhe e decentralizuar e BTC-së e dallon atë nga rezervat tradicionale.
Duke e miratuar zyrtarisht Bitcoin-in, SHBA mund të përshpejtojë aksidentalisht një zhvendosje globale larg dollarit. Trump dhe ekipi i tij duket se po mbështeten në faktin që ekonomitë e huaja mbeten të varura nga SHBA-ja. Ata supozojnë se prodhuesit e huaj do të pranojnë çmime më të ulëta për të mbetur konkurrues, ose që monedhat e tyre do të zhvlerësohen për të kompensuar efektet e tarifave amerikane, duke zhvendosur barrën mbi ekonomitë e huaja në vend të konsumatorëve dhe prodhuesve amerikanë.
Ky është thelbi i të ashtuquajturit “Mar-a-Lago Accord”: një strategji e administratës Trump për të përdorur tarifat ndëshkuese për të dobësuar dollarin, për të ulur kostot e huamarrjes në SHBA dhe për të rritur prodhimin e brendshëm – të gjitha këto duke ruajtur dominimin global të dollarit.
Ndryshe nga marrëveshjet e mëparshme si Plaza Accord apo Louvre Accord, ku ekonomitë kryesore ranë dakord për të koordinuar kurset e këmbimit, SHBA tani po detyron partnerët e saj tregtarë dhe bankat qendrore të huaja të dobësojnë monedhat e tyre për të favorizuar interesat amerikane. Megjithatë, nëse këta partnerë ekonomikë refuzojnë të bashkëpunojnë, plani mund të dështojë dhe qëllimet e tij mund të shkatërrohen.
Përfundimisht, Mar-a-Lago Accord, i shoqëruar me miratimin e BTC-së, mund të rezultojë në efekt të kundërt. Hapja e derës për një aktiv alternativ rezervë mund të sfidojë dominimin e dollarit.
Strategjia e luftës tregtare e Trump-it supozon se partnerët e SHBA-së do të nënshtrohen. Por nëse ata vendosin të largohen nga tregu amerikan, të krijojnë aleanca të reja tregtare apo të përdorin Bitcoin ose monedha të tjera për diversifikim rezervash, atëherë çdo parashikim mund të rrëzohet.
Carla Norrlöf, Profesore e Shkencave Politike në Universitetin e Torontos, është një bashkëpunëtore e lartë jorezidente në Këshillin Atlantik.
Copyright: Project Syndicate, 2025.
www.project-syndicate.org
