Masat që Banka Botërore sugjeron për të “pleqëruar me dinjitet” në të ardhmen

Indeksim i diferencuar në varësi të shumës që i moshuari merr, rishikim i moshës së përgjithshme dhe asaj të parakohshme të daljes në pension, rritje e fondit së kontributeve shoqërore dhe plotësim të pagesës së sigurimeve për të punësuarit me paga minimale e deri në mesatare.

Është kjo formula që Banka Botërore këshillon për rishikimin e skemës së pensioneve, duke paralajmëruar se në rast se kjo nuk ndodh, “mirëqenia e të moshuarve në të ardhmen mund të cenohet.

“Në fakt, skemën me rritje të diferencuar të pensioneve e kemi përdorur në vitet 2006-2011. Sot për sot ne nuk mund të pretendojmë për rritje të moshës së pensionit. Sot ne kemi moshën më të lartë të daljes në pension në Europë. Nëse do të zgjidhet kjo formulë, më mirë skema të lihet kështu siç është”, tha Ramadan Kondi, njohës i sistemit të pensioneve.

Bashkë me këto ndryshime, Banka Botërore kërkon që të rriten përpjekjet në luftës ndaj informalitetit, të zgjerohet punësimi veçanërisht te gratë, të zhvillohet arsimi profesional si dhe të vijohet me politikën e rritjes së pagave edhe përtej administratës publike.

“Në vitin 2015, kur u reformua skema e pensioneve, vetë institucionet shtetërore bënë një punë të mirë në luftën ndaj fenomeneve negative, përfshirë informalitetin. Kjo ndikoi në shtimin e ndërgjegjësimit dhe rritjen e kontributeve. Por dalëngadalë gjithçka u zbut dhe ndaj po ndodh kjo situate”, tha eksperti.

Por që këto masa të zbatohen, njohës të sistemit të pensioneve sugjerojnë krijimin e një skeme të re në vend të “arnimit” të asaj ekzistuese.

“Nga viti 1990 janë bërë disa reforma të cilat kanë rregulluar disi situatën afatshkurtër, por problemi ka mbetur i pazgjidhur. Ne kemi nevojë për studim të thelluar me baza të qëndrueshme që mbështetet edhe në të gjitha struktura e tjera me qëllim ecjen përpara”, u shpreh Kondi.

Ndryshimet në skemë pritet të prekin edhe moshën e daljes në pension. Me reformën e vitit 2014, mosha e daljes në pension për gratë rritet me 2-3 muaj në vit. Nëse vitin e shkuar një grua duhet të kishte 38 vite vjetërsi pune, për të dalë në pension 61 vjeçe e gjysmë,  këtë vit ajo del në pension gati 62 vjeçe. Mosha e daljes në pension deri në vitin 2056 është përllogaritur në 67 vjeç, por qeveria po mendon që kjo të arrihet para vitit 2040.