A janë vërtet këto vende portat e ferrit në Tokë?

Nëpër botë gjenden vende të ndryshme që shkencëtarët besojnë se mund të jenë portat drejt botës së përtejme, që nga një “gropë ferri” vullkanike në Islandë deri te një shpellë nënujore e mbushur me viktima të sakrificave njerëzore. Për qëllimet tona, bota e përtejme do të përfshijë një sërë teologjish të ndryshme, megjithëse pjesa më e madhe ka rëndësi në krishterim.

Gehenna

Pak vende duket se lidhen aq shumë me botën e përtejme sa Gehenna, e cila është fjala greke për “ferr” në Dhiatën e Re. Kjo zonë — emri i së cilës rrjedh nga hebraishtja Ge Hinnom, që do të thotë “Lugina e Hinnomit” — ishte një luginë reale jashtë mureve të Jerusalemit të lashtë, ku izraelitët e lashtë digjnin fëmijë si sakrificë për perëndinë amonite Moloch.

Në fakt, imazhi i djegies së trupave frymëzoi konceptin e “zjarrit të ferrit” në teologjinë hebraike dhe të krishterë. Kjo mënyrë e asgjësimit të kufomave mund të ketë kontribuar në konotacionet ferri të këtij vendi. “Në botën e lashtë (qoftë greke, romake apo hebraike), ndëshkimi më i keq që mund të përjetonte një person pas vdekjes ishte të mos i jepej një varrim dinjitoz,” ka shkruar më parë studiuesi i Dhiatës së Re Bart Ehrman në Time.

“Jezusi e zhvilloi këtë koncept në një skenar të neveritshëm: kufomat e atyre që përjashtoheshin nga mbretëria do të hidheshin pa ceremoni në vendin më të ndotur në planet.” Kur Bibla u përkthye në gjuhë të tjera, Gehenna u zëvendësua me fjalën “ferr”, që do të thotë se ky vend real është sa më afër ferrit në Tokë që mund të shkojë dikush.

Hierapolis

Hierapolis është një portë drejt botës së përtejme si në kuptimin figurativ, ashtu edhe në atë literal — në kuptimin që mund të vrasë njerëzit që hyjnë. E vendosur në Turqinë e sotme, ky metropol grek i lashtë ka një kalim që çon në një shpellë në formë grotteje brenda një arene të hapur, raportoi Daily Mail. Priftërinjtë do të çonin kafshë për sakrificë nëpërmjet kësaj dere, e njohur si Porta e Plutonit, dhe aty ato kafshë do të vdisnin, sipas tregimeve të lashta.

“Hapësira është e mbushur me një avull të errët dhe të dendësuar, aq të dendur sa mezi dallohet fundi … Kafshët që hyjnë … vdesin menjëherë,” tha filozofi i lashtë Strabo rreth 2,000 vjet më parë. “Edhe demat, kur sillen brenda, rrëzohen dhe nxirren të vdekur.

Ne vetë kemi hedhur brenda zogj, të cilët menjëherë ranë të vdekur.” Kjo grackë toksike dukej si mit derisa në vitin 2013 arkeologët zbuluan hyrjen e gdhendur në Tempullin e Plutonit, me avuj që dilnin nga burimet termale poshtë, si një dhomë gazi nëntokësore.

“Këto avuj dioksidi karboni mund të vrasin zogj dhe kafshë të vogla që afrohen shumë pranë këtij ‘tempulli satanik’, duke e bërë një nga portat më të frikshme të ferrit në Tokë,” shkruhet në një udhëzues udhëtimi.