LIGJET E BIZNESIT
E premtja duhet të ishte një ditë normale pune, por administrata e ka pushim, sipas një vendimi të fundit të Këshillit të Ministrave. E premtja pasoi të enjten, që ishte festa zyrtare e Ditës së Verës.
Pas katër ditë pushimi, institucionet zyrtare do të jenë në shërbim të publikut dhe bizneseve ditën e hënë.
Ndërkohë që shumë shërbime në fakt janë bërë online, duke minimizuar kontaktin fizik dhe radhët, sërish numri i të punësuarve në sektorin shtetëror erdhi në rritje.
Sipas të dhënave të INSTAT, në tremujorin e fundit në institucionet shtetërore kishte 182 mijë të punësuar, ose rreth 2400 persona më shumë se në tremujorin e mëparshëm.
Ndërsa në krahasim me tremujorin e katërt 2022, numri i tyre ka mbetur pothuajse i pandryshuar. Në krahasim me pesë vjet më parë janë rreth 9 mijë persona më shumë që punojnë në administratë.
Në total mbi 730,6 mijë të punësuar në tremujorin e fundit të vitit 2024 kanë paguar sigurime shoqërore.
Në sektorin privat ku u numëruan 549,288 të punësuar me sigurime ose 2 % më shumë se e njëjta periudhë e vitit 2022.
Në tremujorin e katërt 2023 në raport më 3-mujorin e tretë të vitit të punësuarit me sigurime u reduktuan me 6700 persona ose me 1 për qind. Kjo për shkak se në tremujorin e tretë të vitit aktiviteti ekonomik në vend ishte në kulmin e tij prej sezonit turistik.
Të punësuarit në sigurime po vijnë në rritje, por ritmet janë të ulëta në krahasim me treguesit e tjerë ekonomik. Nga viti 2019 më 2023 të deklaruarit me sigurime janë 49 mijë më shumë, ose me rritje 7%, por ndërkohë gjatë kësaj periudhe ekonomia është zgjeruar me mbi 14%.
Rritja e ekonomisë teorikisht do të thotë më shumë vende pune, por në rastin e Shqipërisë këto dy tregues nuk kanë shkuar në raporte të drejta me njëri – tjetrin. Gjatë periudhës së tranzicionit rritja ekonomike nuk ka qenë gjenerator i madh i punësimit.
Teksa ekonomia e vendit po rritet me ritme më të shpejta se dekada që lamë pas, janë duke u bërë hapa të ngadalta në drejtim të informalitetit në tregun e punës dhe informalitetit në përgjithësi.
Forca e punës është drejt shterimit prej rënies së lindjeve dhe emigracionit të lartë, ndaj reduktimi i informalitetit mbetet burimi kryesor për të gjeneruar të ardhura për skemën e pensioneve në të ardhmen, të cilat janë të domosdoshme për një armatë pensionistësh në rritje.
Në vitin 2022, punësimi informal në sektorin jobujqësor është 28,2%, duke shënuar një rritje me 1,2 pikë përqindje krahasuar me vitin 2021, raportoi iNSTAT.
Burimet nga tregu pohojnë se informaliteti në tregun e punës u favorizua nga rritja tre herë rresht brenda vitit e pagës minimale.
Shqipëria po shkon drejt një tranzicioni demografik. Deri në vitin 2070, pesha e të moshuarve pritet të arrijë në 40 për qind të popullsisë në krahasim me vetëm 17 për qind sot.
Në të njëjtën periudhë popullsia e në moshë pune (25-64) parashikohet të bjerë nga 54 aktualisht në 41 për qind më 2070. Në rishikimin e fundit të Marrëveshjes me Shqipërinë Fondi Monetar vë në dukje se, gjeneratat e ardhshme të pensionistëve shqiptare rrezikojnë varfërinë për shkak se nuk përmbushin kriteret për përfitimin e pensionit të plotë.
Informaliteti në tregun e punës sot do të shfaqet me pasoja negative në të ardhmen afatgjatë. FMN referoi se në qershor 2022 rreth 1.7 milionë njerëz ne Shqipëri ishin të moshës 15-64 vjeç, prej të cilëve rreth 38 për qind po kontribuonin tek skema e pensioneve dhe pjesa tjetër 60 për qind nuk ishin as kontribuues dhe as pensionistë dhe rreth 4 për qind ishin pensionistë./Monitor
