LIGJET E BIZNESIT
Qeveria rrit mbështetjen financiare për barazinë gjinore. Në projekbuxhetin 2024 që ka nisur të diskutohet në komisionet parlamentare, janë parashikuar 67,9 miliardë lekë ose 9.3% e shpenzimeve të përgjithshme për çështje të ndjeshme gjinore. Kundrejt viteve të mëparshme ka një rritje të fondeve. Në buxhetin 2023, financimet për barazinë gjinore ishin sa 9% e totalit të shpenzimeve buxhetore.
“Trendi i parashikimeve buxhetore që adresojnë çështje të ndjeshme gjinore ka një rritje të lehtë me vitet paraardhëse, ku rreth 67,9 miliardë lekë ose 9.3% e shpenzimeve të përgjithshme për të gjithë sektorët në nivel qendror parashikohet të shkojë për realizimin e objektivave gjinor në: mbrojtje sociale, arsim, shëndetësi, rend publik, bujqësi, drejtësi, etj. 53 nga 128 programe buxhetore, ose 11 Ministri Linje dhe 9 institucione qendrore, kanë kryer analiza gjinore të politikave dhe buxheteve të tyre si dhe kanë parashikuar të adresojnë çështje me rëndësi për barazinë gjinore në Shqipëri”, theksohet në relacionin që shoqëron projektbuxhetin 2024.
Sektorët ku do të shpërndahen fondet
Në sektorin e mbrojtjes sociale dhe punësimit, do t’i kushtohet vëmendje e vecantë financimit të pagesave për gratë nga grupet në nevojë, të të gjitha grupmoshave, duke filluar nga gratë e moshuara, nënat e më shumë se tre fëmijëve, gratë kryefamiljare të vetme, etj, me qëllim zbutjen e efekteve ekonomike dhe sociale të rritjes së inflacionit si dhe ndryshimeve në tregun e mallrave. Ri-integrimi i grave dhe burrave në tregun e punës duke përmirësuar dhe shtuar programet e punësimit, arsimin profesional, si dhe nxjerrjen e këtyre individëve nga skema e pagesës së papunësisë.
Arsimimi i vajzave, sidomos atyre nga zonat rurale vijon të mbetet një prioritet i politikave të arsimit, sidomos gjatë vitit 2024, ku vërehet një ulje e ndjeshme e nxënesve në të gjitha ciklet e studimit, kryesisht për shkak të uljes së numrit të lindjeve dhe emigracionit. Do të vijojnë të ndihmohen me libra falas për vajzat dhe djemtë nga grupet në nevojë- rreth 252 mijë nxënës që ndjekin arsimin bazë nga klasa e parë në klasën e nëntë, si dhe 16 mijë në arsimin e mesëm të lartë;
Në sektorin e shëndetësisë, do të vijojnë të mbështeten nënat e reja me shërbime të shëndetit parësor dhe dytësor, për veten e tyre dhe për bebet që do të vijnë në jetë, duke përmirësuar shërbimet shëndetësore në institutcionet e shëndetit parësor dhe dytësor publik. Investimet në maternitete, si dhe mbulimi i kostove për trajtimin e nënave dhe bebeve në këto institucione, synojnë përmirësimin e kushteve të ofrimit të shërbimeve si dhe rritjen e besueshmërisë së publikut ndaj shërbimeve shëndetësore publike. Do të shtohet numri i grave dhe vajzave që përfitojnë nga shërbimet e depistimit të kancerit të gjirit dhe qafës së mitrës.
Parandalimi i rasteve të dhunë në familje, mbrojtja e viktimave të dhunës me bazë gjnore dhe asaj në familje si dhe rritja e rolit të grave në strukturat e rendit publik do të vijojnë të jenë prioritetet e sektorit edhe për vitin 2024, si një nga elementët e ndërhyrhjes së shtetit për krijimin e mundësive të fuqizimit të grave.
Politikat e zhvillimit rural për vitin 2024 synojnë gjithashtu rritjen e numrit të grave që përfitojnë shërbimet e këshillimit dhe informacionit bujqësor si dhe rritjen e numrit të grave fermere që përfitojnë nga skemat kombëtare të mbështetjes.
Për sektorin e kulturës do të vijohet ti jepet përparësi grave dhe vajzave artiste që promovojnë skenën e pavarur si dhe grave artizane që ruajnë dhe trashëgojnë më tej vlerat dhe traditat e kulturës shqiptare.
Sektori i drejtësisë do të vijojë të mbështesë krijimin e kushteve të përshtatshme të vuajtjes së dënimit, rehabilitimin dhe ri-integrimin në jetën social-ekonomike të grave dhe vajzave që vuajnë dënimin në IEVP apo me shërbim alternativ. Ofrimi i ndihmës ligjore falas për të gjitha gratë dhe vajzat në nevojë që e kërkojnë atë, do të vijojë të jetë gjithahstu në fokusin e prioriteteve të buxhetuara në këtë sektor.
“Për vitin 2024 qeveria shqiptare do te vijojë zbatimin e angazhimeve të saj në adresimin e problematikave me bazë gjinore në sektorë të ndryshëm. Vëmendje u është dhënë përmbushjes së objektiave afatmesëm të parashikur në Strategjinë Kombëtare të Barazisë Gjinore 2021-2030, të shprehur në 5 shtylla kryesore veprimi afatgjatë dhe që kanë të bëjnë në pjesën më të madhe të tyre me fuqizimin e grave dhe vajzave në Shqipëri. Arritja e këtyre objektivave synon jo vetëm krijimin e mundësive dhe kushteve të përshtatshme për gratë dhe vajzat që të mund të jetojnë dhe kontribuojnë në mënyrë të barabartë me burrat dhe djemtë, por sigurisht edhe ruajtjen e balancave dhe ekuilibrave të qendrueshëm mes tyre në shoqëri”, theksohet në relacion.
Ministria e Financave argumenton se ofrimi i shërbimeve publike të ndjeshme ndaj nevojave të ndryshme të grave dhe burrave, vajzave dhe djemve, është jo vetëm në linjë me objektivat gjinor të Qeverisë shqiptare, por edhe në përputhje të plotë të Objektivave të Zhvillimit të Qendrueshëm të OKB, me qëllim që askush të mos mbetet pas.
Shqipëria është vendi i parë në rajon për mbëhstetjen buxhetore për barazinë gjinore. Kjo falë edhe asistencës së UN Women, që ka orientuar qeverinë në hartimin dhe zbatimin e shumë programeve, që adresojnë qartë problemet e barazisë gjinore, në vendin tonë.
