Shqiptarët i çojnë kursimet në blerjen e shtëpive

Regjimi komunist në Shqipëri e shkatërroi pronën private thuajse tërësisht, duke zbehur në këtë mënyrë edhe instrumentin e trashëgimisë.

Aktualisht shqiptarët janë ndër poseduesit më të mëdhenj të shtëpive në rang europian dhe rajonal, ku pas viteve 1990 i kanalizuan kursimet në ndërtimin dhe blerjen e shtëpive të reja.

Në total, 90.2% e familjeve janë pronare të shtëpisë ku jetojnë, ndërsa 5% jetojnë me qira, sipas INSTAT. Sipas të dhënave që ka publikuar Eurostat së fundmi, vendi me përqindjen më të lartë të familjeve që e zotërojnë pronën ku jetojnë është Rumania, me 96.8% të familjeve pronare, e ndjekur nga Kroacia me 90.5% dhe Shqipëria me 90.2%.

Por një anketë e Bankës Qendrore të Austrisë ka gjetur se, shqiptarët kanë trashëgiminë më të ulët të shtëpive në rajon, dhe nivelet më të larta të blerjeve dhe ndërtimit të tyre.

Nga pronësia e përgjithshme e shtëpive, 43.5% e tyre janë bërë pronarë nëpërmjet blerjes dhe 28% nëpërmjet ndërtimit, teksa vetëm 9% i kanë trashëguar. Në rajon pronësia në masën më të madhe është krijuar nga trashëgimia dhe ndërtimi dhe më pak nga blerja.

Për shembull në Maqedoni nga pronarët e banesave 45% e tyre i kanë trashëguar, 26% i kanë blerë dhe 16.4% i kanë ndërtuar vetë. Në Bosnjë rezulton se 30%, e pronarëve i kanë trashëguar banesat, 48% i kanë ndërtuar vetë dhe vetëm 20% i kanë blerë.

Në Serbi trendet janë të ngjashme. Pronarët e banesave janë krijuar 36% nga trashëgimia, 31% nga ndërtimi dhe
26,7% duke i blerë. Në vendet e tjera të Europës Juglindore si Hungaria, Cekia dhe Polonia, pronësia e banesave ishte krijuar nga blerjet në një nivel më të lartë se rajoni.

Blerja e një shtëpie në Shqipëri në ditët e sotshme shpesh shihet si një instrument investimi i sigurt. Vendi nuk ka një treg aktiv kapitalesh dhe as instrumente financiarë të larmishëm për të investuar kursimet. Tani që interesat e depozitave në banka janë në nivele të ulëta historike, investimet në blerjen e banesave janë rritur dhe kjo pasqyrohet në zhvillimet aktive në sektorin e ndërtimit. Lejet e ndërtimit në pesë vitet e fundit janë rritur me shpejtësi, inventarët e ndërtuesve janë me ulje edhe pse çmimet po vijnë me rrite nga viti në vit dhe popullsia po zvogëlohet.