LIGJET E BIZNESIT
Puna në bankë ose në sigurime sjell sot në vend shpërblimin më të madh material. Sipas INSTAT, paga mesatare në sektorin e “Aktiviteteve Financiare dhe Sigurimit” për vitin 2019 ishte 107.7 mijë lekë, ose rreth 870 euro në muaj.
Por, në krahasim me atë që merr një i punësuar në këtë sektor në shtetet e Bashkimit Europian, kjo pagë është shumë e ulët. Sipas Eurostat, që ka publikuar fitimet mesatare mujore (paga bruto) sipas aktivitetit ekonomik për një pjesë të shteteve të Bashkimit Europian e të tjera, për 2018-n, në Gjermani, paga mesatare në sistemin financiar dhe të sigurimeve është rreth 4.4 mijë euro, në Holandë dhe Mbretërinë e Bashkuar arrin në rreth 5 mijë euro, ndërsa rekordin e mban Zvicra, me 9.4 mijë euro në muaj.
Teknologjia e Informacionit sot është bërë ndër më të kërkuarat. Në Shqipëri ky profesion paguhet mesatarisht 645 euro, që është të paktën sa gjysma e shtetit që jep më pak për këtë profesion (Bullgaria me rreth 1.3 mijë euro/muaj). Hemoragjia më e madhe e tregut të punës sot po ndodh pikërisht me këtë profesion, teksa specialistët e IT-së që po largohen për të punuar jashtë. Në vendet e BE-së ata paguhen mesatarisht mbi 2 mijë euro, në Gjermani dhe Mbretërinë e Bashkuar mbi 4 mijë euro dhe rekordin e mbajnë sërish Norvegjia dhe Zvicra më përkatësisht 6.2 dhe 8.2 mijë euro/muaj.
Infermierët dhe mjekët janë një tjetër kategori që po kërkojnë të ardhmen jashtë vendit. Deri në fund të 2019-s, paga mesatare në sektorin e shëndetësisë dhe veprimtarisë sociale ishte mesatarisht 440 euro në muaj (nga 1 janari 2021 ëhstë rritur me rreth 30%). Në Gjermani, destinacioni kryesor i mjekëve dhe infermierëve shqiptarë, paga mesatare për këtë aktivitet është rreth 3.1 mijë euro në muaj, në Slloveni është 2 mijë euro, në Holandë mbi 3 mijë euro, në Mbretërinë e Bashkuar rreth 3 mijë euro, ndërsa rekordi është sërish në Norvegji dhe Zvicër, me përkatësisht 4.4 dhe 6.3 mijë euro/muaj. Ndërsa shtetet e Europës Lindore, si psh Bullgaria, apo Polonia ofrojnë të ardhura që nuk i kalojnë një mijë euro në muaj.
Ndërtimi, i cili është gjithashtu një profesion që e kanë shumë të emigruar, paguhet më shumë në Holandë (3,637 euro/muaj), Zvicër (6,026), Mbrëtërinë e Bashkuar (3,499).
Përveç bujqësisë, sektori që paguhet më pak në Shqipëri është ai i industrisë përpunuese, me 293 euro në muaj, duke pasur si avantazh kryesor konkurrues krahun e lirë të fuqisë punëtore, kryesisht në tekstile e këpucë. Bullgaria, që ka qenë një ndër konkurrentët kryesorë të Shqipërisë dhe dikur kishin nivele të ngjashme, në 2018-n kishte një nivel mesatar prej 510 eurosh, si rrjedhojë e rritjes së vazhdueshme të pagave pas hyrjes së vendit në Bashkimin Europian. Në shtetet e tjera, të punësuarit e industrisë përpunuese marrin mesatarisht më shumë se një mijë euro.
Edhe në rajon paguhemi më pak
Paga mesatare në Shqipëri, në vitin 2019, ishte rreth 420 euro, që është të paktën 30% më e ulët se gjithë vendet e tjera të rajonit. Pas Shqipërisë renditet Kosova (602 euro), Maqedonia (617 euro), Serbia dhe Bosnja e kanë pagën mesatare rreth 700 euro. Ndërsa më shumë paguhen punonjësit në Mal të Zi, mesatarisht me 770 euro, sipas të dhënave nga institucionet statistikore përkatëse.
Serbia ka pagat më të larta në teknologjinë e informacionit. Në nënseksionin e programuesve të kompjuterëve, paga mesatare është 1600 euro. (më shumë në Serbi paguhen vetëm punonjësit e transportit ajror), ndërsa sektori i teknologjisë e informacionin e ka rreth 1.2 mijë euro, pothuajse sa dyfishi i Shqipërisë.
Bankierët dhe punonjësit e fushës së sigurimeve janë më të vlerësuarit në Mal të Zi, me një pagë mesatare 1500 euro, që është më e larta në rajon për të gjitha aktivitetet ekonomike.
Edhe në vendet e tjera të rajonit, punonjësit e bankave e sigurimeve marrin mesatarisht më shumë se 1000 euro në muaj.
Në Shqipëri, statistikat e INSTAT tregojnë se puna në institucionet ndërkombëtare ose organizata jofitimprurëse shpërblen më shumë se në çdo vend tjetër. Paga mesatare, nëse punon në organizatat ndërkombëtare, është rreth 1,200 euro në muaj. Shtetet e tjera nuk e raportojnë të gjithë këtë aktivitetet ekonomik, por në Maqedoni, për të njëjtën kategori, paga mesatare është 900 euro dhe në Serbi 713 euro.
Si variojnë pagat në Europë
Eurostat në publikimin e fundit evidenton sektorët me pagë të lartë dhe të ulët, të matur në fitimet mesatare mujore bruto në euro në vendet e BE-së.
Në vitin 2018, industria e “Informacionit dhe komunikimit” ishte sektori më i paguar në dymbëdhjetë nga 27 Shtetet Anëtare të BE dhe ishte i dyti në katër të tjerë. Fitimet mesatare bruto mujore ishin të larta edhe për ‘Aktivitetet financiare dhe të sigurimeve’. Megjithëse ishte sektori më i paguar në ‘vetëm’ katër Shtete Anëtare (Franca, Hungaria, Malta dhe Suedia), ai ishte i dyti në gjashtëmbëdhjetë dhe i treti në gjashtë Shtete Anëtare. Një sektor tjetër me të ardhura të larta ishte ‘Furnizimi me energji elektrike, gaz, avull’ që ishte industria më e paguar në gjashtë shtete anëtare dhe e dyta më e larta në dy të tjera.
Në fund të kundërt të renditjes, ‘Akomodimi dhe veprimtaritë e shërbimit ushqimor’ u identifikua si industria më pak e paguar në të gjitha Shtetet Anëtare përveç Greqisë, Maltës dhe Sllovenisë (e dyta më e ulët) dhe Kroacia (e treta më e ulëta). ‘Shërbimet administrative dhe mbështetëse’ renditen si e dyta më e ulët në shumicën e Shteteve Anëtare (12 nga 27) dhe më e ulta në përgjithësi në tre vende (Greqi, Kroaci dhe Slloveni).
‘Arsimi’ ishte aktiviteti më i paguar ekonomik në Luksemburg dhe i dyti më i mirë në Qipro në 2018. Ndërsa ‘Tregtia me shumicë dhe pakicë; riparimi i sektorit të automjeteve dhe motoçikletave ishte mesatarisht më i paguari në Greqi, ai renditej midis industrive me të ardhura të ulëta në shumicën e Shteteve të tjera Anëtare.
Fitimet në ‘Ndërtim’ renditen në mesfushë në shumicën e Shteteve Anëtare, me nivelin më të lartë në Poloni, duke qenë sektori i gjashtë më i paguar dhe i shtati më i lartë në Estoni, Letoni, Hollandë dhe Suedi. Në të kundërt, sektori i ndërtimit kishte pagesa më të ulëta në Maltë në 2018 dhe ishte gjithashtu ndër më të ultat në Kroaci dhe Rumani (e dyta më e ulët) si dhe në Hungari, Portugali dhe Slloveni (e treta më e ulëta).
Revista Monitor
