LIGJET E BIZNESIT
Shkencëtarët kanë zbuluar një fole të vogël të lashta bletësh brenda zgavrave të dhëmbëve bosh të kockave të fosilizuar, disa prej të cilave i përkasin kafshëve të zhdukura prej kohësh.
Zbulimi ndodhi në një shpellë gëlqerore në ishullin e Karaibeve Hispaniola dhe është rasti i parë i regjistruar i bletëve që përdorin kocka për të hedhur vezë, sipas një studimi të botuar në revistën Royal Society Open Science.
“Ishte shumë e habitshme, sepse atje nuk gjen insekte”, tha autori kryesor Lázaro Viñola-López, një studiues post-doktoratë në Muzeun Field të Historisë Natyrore në Çikago.
“Gjetja e provave të bletëve të lashta në këto depozita shpellash ishte shumë emocionuese. Është hera e parë që kemi pasur diçka të tillë në Karaibe.”
Autorët e studimit besojnë se fosilet janë rreth 20 mijë vjeçare dhe mund të hedhin dritë mbi mënyrën se si bletët u përshtatën me mjediset e tyre në të kaluarën e largët, raporton KosovaPress.
Zbulimi mbush një boshllëk në të dhënat fosile, pasi të gjitha fosilet e mëparshme të bletëve nga Karaibet janë gjetur në qelibar dhe janë rreth 20 milion vjeçare.
Shpella në ishullin Hispaniola, e cila përmban shtresa fosile nga më shumë se 50 specie, u zbulua për herë të parë nga paleontologu Juan Almonte Milan.
Studiuesit besojnë se një familje bufësh dikur jetonin në një shpellë dhe nxirrnin kockat e presë së tyre, të cilat përfundimisht u fosilizuan, duke krijuar mijëra fosile.
Gjatë hulumtimit të tij në verën e vitit 2022, Viñola-López vuri re diçka të pazakontë: pluhuri që mbulonte pjesën e brendshme të zgavrave të dhëmbëve i kujtoi atij fshikëzat e grerëzave.
Pas kryerjes së skanimeve CT, ekipi përcaktoi se foletë e vogla ishin bërë nga balta dhe u përkisnin bletëve. Ndryshe nga foletë e grerëzave, të cilat janë bërë nga pështyma dhe fibra bimore të përtypura, pjesa e brendshme e këtyre foleve ishte e lëmuar, duke treguar se bletët i ndërtuan ato duke përdorur tokë të ngjeshur dhe sekrecione dylli.
Edhe pse shpella e lagësht ruajti kockat, kushtet nuk ishin të favorshme për ruajtjen e trupave të insekteve. Si rezultat, shkencëtarët nuk kanë qenë në gjendje të përcaktojnë saktësisht se çfarë specie blete ishte, as nuk e dinë nëse specia është zhdukur apo ende ekziston. Deri më tani, foleja e vetme është quajtur Osnidum almontei, në nder të shkencëtarit që e zbuloi i pari shpellën.
