LIGJET E BIZNESIT
Ndërtimi vijon të jetë më tërheqësi për investimin e kapitaleve të lira. Jo vetëm sipërmarrjet që kanë vepruar gjithnjë në këtë fushë po vijojnë rritjen, por edhe aktorë të tjerë po i hyjnë këtij sektori, që gjeneron kthime të larta për një kohë të shpejtë.
Cikli i ri i rritjes nisi pas vitit 2017, teksa Bashkia e Tiranës rifilloi të jepte leje ndërtimi dhe vitet e fundit, turizmi nxiti një valë masive orientimi kapitali në bregdet.
Por, si një aktivitet që është shumë ciklik, ndërtimi nuk mund të gjenerojë rritje të fitimeve pa fund.
Në vitin 2024, rreth 21% e shoqërive në listën e “Monitor 200” ishin nga ndërtimi ose të lidhura me të, përkundrejt 25% që ishte kjo peshë në vitin 2023. Edhe norma e fitimit të shoqërive nga ky segment në listën e 200-shes u reduktua në rreth 20%, nga 27.5% në vitin 2023.
Edhe të dhënat zyrtare tregojnë se ndërtimi ngadalësoi ritmet e rritjes në vitin 2024. Sipas INSTAT, sektori u zgjerua me 4.5%, nga 5% vitin e mëparshëm dhe shumë larg ritmeve prej 15.2% që u konstatuan në vitin 2022.
Ky është ritmi më i ulët që nga 2020-a, kur ekonomia po vuante pasojat e pandemisë.
Ecuri më të mirë kishte aktiviteti i pasurive të paluajtshme, që u përmirësua me 4%, nga 2.8% vitin e mëparshëm.
Sipas matjeve të Prodhimit të Brendshëm Bruto nga INSTAT, prodhimi në sektorin e ndërtimit (që mat xhiron e përgjithshme të sektorit, me çmime bazë, përpara se të zbriten kostot e prodhimit) arriti në një nivel rekord prej 589 miliardë lekësh, ose gati 6 miliardë euro.
Ndërsa Vlera e Shtuar Bruto (duke hequr kostot e prodhimit) në sektorin e ndërtimit në vitin 2024 ishte rreth 300 miliardë lekë, apo rreth 3 miliardë euro (kjo shumë përfshin pagat, fitimin dhe taksat).
Të dhënat e INSTAT tregojnë se që nga vitet ’90, ndërtimi ka kaluar disa cikle të qarta rritjeje dhe tkurrjeje, të lidhura ngushtë me lëvizjet e investimeve, remitancave dhe politikave fiskale.
Cikli i parë ishte në periudhën 1996 – 2000, kur pas trazirave të viteve 1997 – 1998, ndërtimi nisi të rimëkëmbet me ritme të shpejta. Liberalizimi i tregut të pasurive të paluajtshme dhe kthimi i remitancave nga emigracioni sollën bazat për zgjerimin e parë të sektorit.
Në 2001 – 2008 u shënua periudha e zgjerimit më të fortë të ndërtimit në historinë e ekonomisë shqiptare. Aktiviteti u përqendrua në Tiranë dhe në qytetet bregdetare, ku u ndërtuan mijëra njësi banimi e komerciale.
Rritja e kredisë, investimet private dhe kërkesa e lartë nga emigrantët çuan në një zgjerim të shpejtë të prodhimit (xhiros totale të sektorit) dhe të fitimeve.
Në 2009 – 2014, sektori shënoi stanjacion. Kriza financiare globale e 2008-s shënoi një kthesë të fortë negative. Investimet ranë ndjeshëm, tregu i banesave u ngadalësua. Si prodhimi, ashtu edhe vlera e shtuar bruto, ranë për disa vite radhazi.
Pas vitit 2015, ndërtimi nisi të rikthehet gradualisht. Projekte të reja urbane, zhvillimet në turizëm dhe lehtësimi i lejeve të ndërtimit krijuan një cikël të moderuar rritjeje. Edhe pse ritmet nuk ishin të krahasueshme me periudhën e parë të bumit, sektori rifitoi rolin e tij si kontribuues kryesor në PBB.
Pas pandemisë, ndërtimi shënoi një tjetër fazë zgjerimi të fortë. Prodhimi arriti nivele rekord, mbi 600 miliardë lekë në 2024, ndërsa vlera e shtuar bruto u afrua me 300 miliardë lekë.
Zgjerimi është nxitur nga investimet publike në infrastrukturë, ndërtimet rezidenciale në kryeqytet, projektet e turizmit bregdetar, por edhe flukset e parasë informale të kanalizuara kryesisht në këtë sektor.
Në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto, ndërtimi zë rreth 12% të ekonomisë, larg viteve të arta në 2001 – 2009, kur kjo peshë arriti deri në 19%, për shkak të rritjes me ritme më të shpejta të sektorëve të tjerë.
Në linjë me ciklin e ri rritës të viteve të fundit, si kompanitë rezidenciale, ashtu dhe ato inxhinierike (rrugët e të tjera nëpërmjet tenderave) raportojnë panoramë të kënaqshme financiare dhe norma fitimi dyshifrore, ndonëse për apartamentet, fitimet luhaten në bazë të ciklit të shitjeve.
Vitet e fundit, sipërmarrjet që po investojnë në sektorin e hotelerisë, turizmit dhe vilave në bregdet, po bëhen një faktor i rëndësishëm në këtë segment dhe po rriten me shpejtësi, duke shfrytëzuar kthimin e Shqipërisë në një destinacion të preferuar turistik dhe lehtësitë fiskale që ka dhënë qeveria për markat me 5 yje (përjashtim nga tatimfitimi për 10 vjet dhe heqja e taksës së infrastrukturës).
Në ndërtimet turistike po mbizotërojnë vilat, të kombinuara me hotele, që janë investime vendase dhe marrin në përdorim emrat e markave të njohura ndërkombëtare.
Zhvilluesit pohojnë se preferojnë vilat, për shkak të kthimit të shpejtë që ato kanë, ndërsa hotelet kërkojnë më shumë punë dhe kanë kosto më të lartë menaxhimi dhe kthim të investimit më të gjatë në kohë.
Blerjet e të huajve janë një tjetër faktor që po nxisin sektorin e ndërtimit, sidomos në bregdet.
Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, në vitin 2024, investimet e të huajve në pasuri të paluajtshme në Shqipëri arritën vlerën e 379 milionë eurove, në rritje me 17% me bazë vjetore.
Pasuritë e paluajtshme sollën më shumë se 22% të vlerës së përgjithshme të Investimeve të Huaja Direkte për vitin e kaluar, nga 3-5% që ishte kjo peshë një dekadë më parë.
Të huajt po tërhiqen veçanërisht nga pasuritë e paluajtshme në bregdet, ku çmimet janë ende më të lira sesa në vendet e tjera të rajonit (Mal i Zi, apo Kroaci).
Që nga 2018-a, kur filloi interesi për Shqipërinë, të huajt kanë blerë prona me vlerë rreth 1.5 miliardë euro.
“Green Coast”, pjesë e Grupit BALFIN, që po ndërton kompleksin turistik të vilave me të njëjtin emër në Jug të vendit, u rendit sërish si kompania me fitimet më të larta në segmentin e ndërtimit në vitin 2024.
Kompania raportoi të ardhura prej 8.1 miliardë lekësh në vitin 2024 dhe fitime gati 6 miliardë lekë, me një normë prej 73%. Fitimet pothuajse u dyfishuan në raport me vitin e mëparshëm.
Shoqëria, duke qenë në rolin e investitorit, ndërtimin dhe projektimin e merr të nënkontraktuar, thuhet në raportin vjetor.
“Gjoka Konstruksion”, që vepron dhe si nënkontraktor i “Gjoka 87” në koncesionin për ndërtimin e Rrugës së Arbrit, u ngjit në vend të dytë nga fitimet në 2024-n, nga i treti një vit më parë.
Të ardhurat ishin 10.6 miliardë lekë, ndërsa fitimet ranë me 8.7%, në 3.1 miliardë lekë. Norma e fitimit ishte 28.8%, nga 31% vitin e mëparshëm.
Sipas raportit të aktivitetit, për vitin 2024 dhe në vazhdim, shoqëria “Gjoka Konstruksion”, ka punuar për zbatimin e kontratës për përmirësimin, ndërtimin, operimin dhe mirëmbajtjen e Rrugës së Arbrit.
Gjithashtu, edhe me projekte të tjera: ndërtimi i tunelit të Llogorasë në seksionin rrugor Orikum – Himarë; ndërtimi i Ujësjellësit Rajonal burimi i Përroit të Lopës; hartimi i projektit dhe zbatimi i punimeve për ndërtimin e Godinës (seksioni B) në Zonën Zhvillimore Kombinat; ndërtimi i Unazës së Jashtme të Tiranës, Loti 6; Sistemim, asfaltim, rruga Ura e Cerenecit, Peshkopi, loti 3; zgjerimi i rrugës Elbasan – Qafë Thanë, Faza V; punime për ndërtimin e hidrocentralit Gojan; rehabilitimi i rrugës Fier – Kthesa e Patosit – Frataj etj.
“Antea Cement” zbriti në vend të tretë, me fitime para taksave prej 2.5 miliardë lekësh (-27%). Norma e fitimit u reduktua në 24%, nga 28% vitin e mëparshëm. Tkurrja e fitimeve ishte e lidhur me ecurinë e të ardhurave që arritën në 9.8 miliardë lekë (-18%).
Sipas raportit të aktivitetit, rënia lidhet kryesisht me tkurrjen e vëllimeve të shitjeve dhe uljen e çmimeve të shitjes, të shkaktuara nga konkurrenca dhe reduktimi i kostove të lëndëve të para.
Aktivitetet e eksportit të shoqërisë mbetën të qëndrueshme duke përbërë rreth 28% të shitjeve totale, që është e pandryshuar nga një vit më parë.
Tregjet kryesore të eksportit mbeten vendet fqinje të Shqipërisë, përfshirë Italinë dhe Kosovën. “Antea Cement” ka një kapacitet prodhimi prej 1.4 milionë tonësh çimento në vit dhe 3.300 tonë klinker në ditë, sipas raportit të vitit 2023.
“Alb Building” deklaroi fitime prej gati 1.2 miliardë lekësh, me rritje 16%, duke u renditur në vend të katërt. Norma e fitimit u përmirësua me 2 pikë përqindje në 29%. Të ardhurat ishin 4 miliardë lekë, me zgjerim prej 16.2%.
Kompania është përfshirë në disa projekte si segmenti rrugor Qukës – Qafë-Plloçë, zgjerimi i rrugës Elbasan – Qafë Thanë (faza I), si dhe projekte të tjera për ndërtime urash, rehabilitime të rrugëve, mbrojtje nga rrëshqitjet etj.
“Gjatë vitit, shoqëria ka zhvilluar aktivitet intensiv për pjesën e ndërtimit duke aktivizuar numër të konsiderueshëm personeli gjatë gjithë periudhës kontabël”, thuhet në raportin e aktivitetit.
“Concord Investment” është renditur në 2024-n, si shoqëria e pestë e ndërtimit me fitimet më të larta, pas ecurisë pozitive si për të ardhurat, ashtu dhe rezultatin financiar.
Shoqëria pothuajse pesëfishoi të ardhurat në 3.4 miliardë lekë. Edhe fitimet u zgjeruan me të njëjtat ritme, duke arritur në 839 milionë lekë, me një normë prej 25%.
Sipas raportit të aktivitetit, “Shoqëria ‘Concord Investment’ sh.p.k. është investitore në një sërë projektesh të rëndësishme në lëmin e pasurive të paluajtshme, dhe çfarë është më e rëndësishme, është novatore në fushën e investimit në shërbimet e hoteleri-turizëm duke qenë ndër të parat që kanë marrë statusin e veçantë të investitorit në hotelet me 5 yje.
Ky ka qenë ndër objektivat kryesorë të shoqërisë për vitin 2024 dhe është arritur falë investimeve të shoqërisë dhe partnerëve të saj në ndërtimin e strukturës akomoduese me 5 yje ‘San Pietro’ në Gjirin e Lalëzit. Investimi në këtë projekt ka pasur ecuri mjaft të kënaqshme për vitin 2024 dhe nuk është i vetmi për shoqërinë.
Shoqëria ka përmbyllur investimin në qendrën rezidenciale, kompleksi ‘Fiori di Bosco’ në rrugën ‘Don Bosko’. Kompania po investon në ndërtimin e një kompleksi ambientesh magazinimi në Kashar, i pari i llojit të tij në Tiranë. Faza e parë është përmbyllur dhe ndërkohë kanë filluar dhe vijuar punimet për fazën e dytë të strukturave magazinore”.
“Salillari” është një tjetër nga të mëdhenjtë e punëve publike dhe raportoi një qarkullim vjetor prej rreth 7.8 miliardë lekësh dhe fitime rreth 832 milionë lekë.
Aktiviteti kryesor i shoqërisë është i orientuar drejt ndërtimit të veprave të infrastrukturës rrugore, të fituara nga prokurime publike apo nga operatorë të tjerë të tregut, si dhe në prodhimin e materialeve të ndërtimit dhe kryerjen e shërbimeve të tjera si aktivitete dytësore.
Në segmentin e aktiviteteve të lidhura me ndërtimin, atë të tregtimit të materialeve hidrosanitare e të tjera, “Haki Sinani” kishte fitimet më të larta në 771 milionë lekë (+7%), me një normë prej gati 20%. Në vitin 2024, kompania raportoi të ardhura prej 3.9 miliardë lekësh, me rritje 6.8% me bazë vjetore.
“Rritja do të vijojë me ritme të larta për vitin 2025 e në vazhdim. Kompania ka planifikuar investime në aktivet e saj afatgjata materiale për të shfrytëzuar sa më mirë burimet e krijuara nga rezervat dhe fitimi i këtij viti.
Në këtë mënyrë do të krijojmë bazën e duhur për mbështetjen e zgjerimit të vazhdueshëm të aktivitetit tonë për vitet e ardhshme”, vlerësohet në raportin e aktivitetit.
“Gener 2”, me aktivitet si në projektet rezidenciale ashtu dhe ato publike, ndonëse u rendit më e madhja në vitin 2024 në sektorin e ndërtimit për qarkullimin vjetor, ka zbritur në atë të fitimeve.
Të ardhurat u rritën me 73% në 16.3 miliardë lekë, të ndikuara nga zëri “shitje ndërtimi për të tretë”, sipas raportimeve në bilanc. Fitimet u zgjeruan me ritme më të ngadalta duke arritur në 516 milionë lekë (+45%).
Norma e fitimit ishte 3.2%. Kompania është zgjeruar ndjeshëm në ndërtimet rezidenciale vitet e fundit, nëpërmjet ngritjes së disa komplekseve pranë zonës së Liqenit Artificial në kryeqytet.
Sipas raportit vjetor, rreth 90% e të ardhurave ka ardhur nga aktiviteti i ndërtimit dhe shitja e objekteve të banimit, ndërsa pjesa tjetër, nga qiratë e shërbimet në qendrat e biznesit.
“Colacem Albania” është një tjetër sipërmarrje nga industria mbështetëse e ndërtimit, me prodhimin e çimentos, që është në listën e shoqërive që gjenerojnë më shumë fitime. Kompania raportoi të ardhura prej 3.1 miliardë lekësh, me rënie 10.6% në vitin 2024.
Fitimet ishin 556 milionë lekë (+8.7%), me një normë prej gati 18%. Kapaciteti prodhues i fabrikës aktualisht është rreth 350,000 tonë çimento në vit dhe e ka filluar prodhimin në vitin 2013.
“Alko Impex Construction” është një hyrje e re në listën e fitimeve, teksa iu afrua dhe asaj të të ardhurave.
Në vitin 2024, kompania deklaroi një qarkullim vjetor prej 2.1 miliardë lekësh, me rritje 53%. Fitimet u shumëfishuan në 543 milionë lekë duke arritur një normë prej 25.5%. Kompania është e përqendruar në ofrimin e shërbimeve të punëve publike.
“Bami Holding” raportoi të ardhura prej 2.64 miliardë lekësh, me zgjerim vjetor 37.5%. Edhe fitimet u përmirësuan me 53%, në 537 milionë lekë. E themeluar në vitin 1999, “Bami Holding” sh.p.k. është e specializuar në fushën e ndërtimeve të rrugëve dhe autostradave, civile dhe industriale, sipas raportit të aktivitetit.
“AVIAF”, e krijuar në vitin 2022, me fokus në punët publike, është një hyrje e re, teksa në vitin 2024 deklaroi të ardhura 2 miliardë lekë dhe fitime 484 milionë lekë, me një normë prej 24%.
“Shoqëri e Thjeshtë INTEKAR – ASL” është për të tretin vit radhazi në listën e më të mëdhenjve të ndërtimit, si për të ardhurat, ashtu edhe për fitimet, pasi fitoi tenderin për ndërtimin e tunelit të Llogorasë.
Në vitin e tretë të aktivitetit, kompania deklaroi 550 milionë lekë fitime, me rënie prej 65%, teksa projekti ishte drejt fundit. Edhe të ardhurat u tkurrën me 54%.
Sektori rezidencial, me luhatje të shumta
Ndryshe nga sipërmarrjet që janë të përqendruara në punime inxhinierike, kompanitë që veprojnë në sektorin rezidencial kanë aktivitete më të luhatshme, në varësi të ciklit të projekteve dhe shitjeve.
Ky sektor vijon të jetë fitimprurës dhe të tërheqë hyrje të reja çdo vit.
“NOVA Construction 2012” është një nga subjektet ndërtuese rezidenciale me rritjen më të fortë në tre vitet e fundit, duke u renditur në vitin 2024 si shoqëria me fitimet më të mëdha nga projektet rezidenciale në kryeqytet.
Në vitin 2024, të ardhurat e saj arritën në 4.8 miliardë lekë, me zgjerim vjetor prej 50%.
Fitimet pothuajse u dyfishuan në 570 milionë lekë. Norma e kthimit ishte rreth 12%.
Vitin e fundit, kjo shoqëri është përfshirë në disa projekte të mëdha rezidenciale në vend dhe pritet të fillojë ndërtimin e “Malit të Tiranës”, kullës pas Teatrit të Operës dhe Baletit në kryeqytet.
“Arlis Ndërtim” raportoi në vitin 2024 të ardhura prej 2.1 miliardë lekësh, me rënie 5.2% me bazë vjetore. Edhe fitimet u tkurrën me 9.7%, në 465 milionë lekë. Norma ishte 21.7%.
Kompania po zhvillon projekte të shumta në Bashkinë e Tiranës, sipas faqes së saj të internetit.
“Agi Kons” raportoi të ardhura prej 3.9 miliardë lekësh, me rritje vjetore 16%. Fitimet u rritën me ritme më të shpejta, duke rezultuar në 336 milionë lekë (+55%).
Norma ishte 8.6%. Pjesa më e madhe e të ardhurave të shoqërisë vijnë nga punimet e ndërtimit për të tretë, sipas bilancit, ndërsa rritja është ndikuar kryesisht nga “të ardhura nga punime ndërtimi të padorëzuara klientit”.
“Alba Konstruksion” rezultoi me të ardhura prej 1.3 miliardë lekësh në 2024, duke mos qenë në listën e të ardhurave, por ajo renditet në atë të fitimeve, me një rezultat para taksave prej 330 milionë lekësh, me normë gati 24%.
“Fratari Construction 1990” ka hyrë sërish në listën e më të mëdhenjve sipas fitimeve në vitin 2024. Kompania ka raportuar të ardhura prej 552 milionë lekësh dhe fitime 303 milionë lekë, duke qenë ndër shoqëritë e ndërtimit rezidencial me normë më të lartë të kthimit.
Zhvillimi i vrullshëm i tregut të pasurive të paluajtshme po nxit dhe shoqëritë ndërmjetësuese, që kanë norma fitimi të larta.
“Euro-Alba-EA” është për të dytin vit në listën e fitimeve, pavarësisht rënies me 75%, duke deklaruar fitime prej 355 milionë lekësh. Norma e kthimit ishte e lartë prej 73.5%, për shkak se kompania realizon kryesisht ndërmjetësim.
Prodhuesit e ndërtimit
“K. I. D – ALB” është prodhuesi më i madh i produkteve të qeramikës dhe tullave në vend. Të ardhurat e shoqërisë ishin 1.35 miliardë lekë në vitin 2024, me tkurrje 20%. Edhe fitimet ranë me 44%, në 425 milionë lekë.
Gjithsesi, norma e fitimit mbetet e lartë në 31%. Ilda Bare, e cila drejton fabrikën e prodhimit, tha se nënçmimi i Euros i ka shtrenjtuar prodhimet shqiptare duke bërë që të humbasë tregu i rajonit. Zonja Bare tha se edhe tregu vendas po konkurrohet nga mallrat e importit, të cilat po vijnë më lirë. Shqipëria ishte furnizues i madh i tregut të Kosovës me çimento, hekur dhe tulla.
“Emante panel”, që prodhon dhe tregton panelet sanduich, është një hyrje e re në listën e fitimeve. Kompania raportoi të ardhura prej 2.3 miliardë lekësh, me rritje prej 33%. Edhe fitimet u zgjeruan me ritme të larta me 31%, në 254 milionë lekë. Norma ishte 11%.
Grupi EMANTE operon prej të paktën 20 vitesh në treg. Është kompani prodhuese e një game produktesh të lidhura me ndërtimin dhe energjinë.
Konkretisht prodhimin e paneleve sanduich që është produkti kryesor i saj, së dyti kioska apo ato që njihen si “modular building” si dhe gjithë aksesorët metalikë që nevojiten në funksion të dy produkteve të para.
Duke parë terrenin që ka fituar energjia fotovolatike kompania ka shtuar një linjë të re prodhimi që është prodhimi për strukturat e bazamenteve të fotovolatikëve.
Anxhela Brahimaj CEO e kompanisë nënvizon se EMANTE ka rishitje aktive në të gjithë Ballkanin teksa ka projekte të vazhdueshme edhe në Europë por së fundmi edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
“Synimi ynë është që të ketë një vijim të këtij zgjerimi me një konsolidim më të fortë në Europë ku planet afatgjata janë për një linjë të re prodhimi dhe rishitjeje” nënvizon ajo.
Tek projektet që ndoshta po shënjojnë një rrugëtim të sigurt në tregje të mëdha znj.Brahimaj sjell në vëmendje një më të fundit zbatuar në Paris.
“Një projekt domethënës që ne kemi pasur ka qenë në Paris në zonën qendrore të kryeqytetit ku EMANTE ka ngritur komplet pjesën e kantiereve të ndërtimit në funksion të ndërhyrjeve që po bëheshin për ndërtimin e metrosë së qytetit.
Për një kompani shqiptare kjo është eksperiencë që vlen dhe hap mundësi të tjera për projekte të ngjashme në Europë dhe më gjerë” shprehet ajo.
A po afron kriza?!
Operatorët e tregut pohojnë se rritja e shpejtë e çmimeve ka ngadalësuar ritmin e shitjeve, ndërsa vala e parave informale që dikur ushqente tregun, është zbehur pas hetimeve të SPAK. Megjithatë, ndërtimet pritet të vijojnë, të paktën në letër: vetëm në gjysmën e parë të 2025-s, Këshilli Kombëtar i Territorit ka miratuar dhjetëra leje për projekte shumëkatëshe dhe komplekse rezidenciale në kryeqytet. Nëse ky volum lejesh do të përkthehet në ndërtim real mbetet për t’u parë. Fati i projekteve do të varet nga disponueshmëria e financimeve, kërkesa reale dhe veçanërisht nga rrjedha e kapitalit informal, faktori më i paparashikueshëm i tregut shqiptar.
A po i afrohet tregu i pasurive të paluajtshme ciklit të ri të maturimit
Dy vitet e fundit tregu i pasurive të paluajtshme ka dhënë sinjale të qarta ngadalësimi.
Çmimet e apartamenteve kanë arritur nivele rekord, duke frenuar kërkesën, sidomos në qendër të Tiranës, ku vlerat luhaten nga 4 deri në 6 mijë euro/m², ndërsa brenda Unazës, midis 2,000 – 3,000 euro/m².
Për pasojë, kërkesa po zhvendoset drejt periferisë, ku edhe aty çmimet janë rritur ndjeshëm dhe apartamenti më i lirë kushton tashmë mbi 1,400 euro/m².
Rritja e shpejtë e çmimeve ka ndikuar edhe në rënien e interesit të blerësve të huaj, që ishin bërë një faktor i rëndësishëm sidomos në bregdet, ku vlerat në zonat elitare arrijnë deri në 4,000 euro/m².
Paralelisht, Banka e Shqipërisë ka rritur vigjilencën ndaj ekspozimit të sektorit bankar, pasi kreditë për pasuri të paluajtshme zënë tashmë 27% të totalit të huasë.
Për këtë arsye, janë vendosur kufizime të reja për kreditimin e banesave, me qëllim ruajtjen e stabilitetit financiar dhe uljen e rrezikut nga rënia e mundshme e çmimeve.
Edhe bazat demografike nuk janë më mbështetëse. Popullsia e Shqipërisë është tkurrur me 460 mijë banorë në një dekadë, ndërsa Tirana, që ka qenë epiqendra e zhvillimit të ndërtimeve, është shtuar me vetëm 8 mijë banorë nga viti 2011 në 2023.
Kjo tregon se ndërtimet e reja janë më shumë pasojë e investimeve spekulative sesa e kërkesës reale.
Operatorët e tregut pohojnë se rritja e shpejtë e çmimeve ka ngadalësuar ritmin e shitjeve, ndërsa vala e parave informale që dikur ushqente tregun, është zbehur pas hetimeve të SPAK.
Megjithatë, ndërtimet pritet të vijojnë, të paktën në letër: vetëm në gjysmën e parë të 2025-s, Këshilli Kombëtar i Territorit ka miratuar dhjetëra leje për projekte shumëkatëshe dhe komplekse rezidenciale në kryeqytet.
Nëse ky volum lejesh do të përkthehet në ndërtim real mbetet për t’u parë. Fati i projekteve do të varet nga disponueshmëria e financimeve, kërkesa reale dhe veçanërisht nga rrjedha e kapitalit informal, faktori më i paparashikueshëm i tregut shqiptar./Monitor
