LIGJET E BIZNESIT
Pas konfuzionit të krijuar te fermerët dhe përpunuesit, për mënyrën e zbatimit të skemës së kompensimit të TVSH-së e parashikuar me paketën fiskale, Monitor sqaroi me institucionet fiskale mënyrën se si prej tyre parashikohet zbatimi në praktikë i skemës dhe mbi vlerën e cilave faturave do të llogaritet kompensimi.
Sipas tyre p.sh nëse një fermer i pajisur me NIPT do të shesë produkte bujqësore, me vlerë 1,000 euro, dhe për këtë shitje grumbulluesi apo përpunuesi do të lëshojë autofaturën përkatëse, atëherë fermeri do të përfitojë një kompensim prej 10%, pra 100 euro.
Qëllimi i skemës së re të kompensimit është të mbulojë TVSH-në 10% që fermeri ka paguar për blerjen e inputeve bujqësore, si plehra kimike, fidanë dhe fara, por llogaritjet e kompesimit do të bëhen mbi vlerën e autofaturave të lëshuara për secilin fermer nga përpunuesi apo grumbulluesi.
Në bazë të dhënave të administratës tatimore rezulton se, në për vitin 2024 janë rreth 9,875 fermerë që kanë shitur produktet e tyre tek 659 blerës.
Pse është zgjedhur ky mekanizëm? Sipas ekspertit fiskal Artur Papajani, skema e kompensimit të fermerëve me 10% të TVSH-së ndjek të njëjtin model që zbatohet edhe në vendet e Bashkimit Europian. Sipas tij, qëllimi kryesor i kësaj skeme është kompensimi i TVSH-së që fermerët paguajnë për blerjet e tyre bujqësore, si inpute.
Meqenëse rimbursimi i drejtpërdrejtë i TVSH-së për fermerët është teknikisht i pamundur, zgjidhja më praktike dhe ligjërisht e zbatueshme është që kompensimi të realizohet përmes vlerës së faturave të shitjes, të cilat lëshohen nga grumbulluesit, përpunuesit ose agroturizmet e certifikuara.
“Fermerët për nevoja të aktivitetit të tyre, përgjatë vitit kryejnë blerje të ndryshme (inpute bujqësore, lëndë djegëse, pajisje të mekanikës bujqësore, etj), duke paguar edhe TVSH për to.
Realisht përfshirja e fermerëve në skemën e TVSH-së paraqet vështirësi deri pamundësi, duke i privuar ato nga e drejta e zbritjes apo edhe rimbursimit të TVSH-së, rrjedhur nga blerjet tyre.
Por gjithsesi duhet gjetur dhe është gjetur një mënyrë kompensimi për to. Për të kuptuar thjeshtë e qartë këtë procedurë, duhet: së pari, të kuptohet qëllimi i skemës dhe së dyti, i mënyrës së gjetur për zbatimin e saj.
Qëllimi i skemës së kompensimit është rikuperimi deri në një farë mase i fermerëve për blerjet që ato kryejnë, blerje këto, në funksion të aktivitetit të tyre ekonomik. Kuptohet blerje, për të cilat TVSH e lidhur me to teknikisht dhe ligjërisht, është e pamundur t’u kthehet mbrapsht atyre në mënyrë të drejtpërdrejtë siç ndodh me rimbursimin e zakonshëm.
Ndërsa si mjet apo mënyrë për arritjen e qëllimit, është gjetur kompensimi për fermerët nga buxheti i shtetit, me një normë prej 10%, të zbatuar mbi vlerën e faturave që lëshohen për fermerët, nga personat e tatueshëm, grumbullues e përpunues”.
Në vitin e parë të zbatimit të skemës së kompensimit të TVSH-së efektet financiare llogariten në vlerën e 1.5 mld lekëve apo rreth 15 mln euro.
Nga institucionet fiskale mësohet se në praktikë skema do të funksionojë mbi një database të dhënash ku do të reflektohen autofaturat e lëshuara prej grumbulluese, por me qëllim përfitimin e kompensimit, autofaturat duhet të konfirmohen online nga fermeri.
Pra fillimisht fermeri duhet të dorëzojë kërkesën për kompensimin në e-Albania. Krahas dorëzimit të kërkesës fermeri duhet të konfirmojë online çdo autofaturë të lëshuar nga grumbulluesi në emër të tij, me qëllim shmangien e mashtrimit dhe arritjen e gjurmueshmërisë së mallit për rastet e shkeljes së sigurisë ushqimore.
Kërkesa për kompensim do të bëhet 2 herë në vit dhe kompensimi do të llogaritet mbi vlerën e autofaturave të lëshuara për periudhën janar-qershor dhe korrik -dhjetor.
Kompensimi do të përfitohet brenda 30 ditëve nga dorëzimi i kërkesës. Fermeri gjithashtu duhet të deklarojë edhe numrin e llogarisë bankare, ku do t’i depozitohen paratë e kompensimit.
Përfitues të skemës do të jenë ata fermerë që nuk i nënshtrohen TVSH-së dhe si të tillë, as nuk ngarkojnë TVSH për blerësit e produkteve të tyre bujqësore, por as kanë të drejtë të zbresin TVSH-në e paguar në blerje. Monitor
