LIGJET E BIZNESIT
Komisioni Evropian ka publikuar progresraportin për Shqipërinë, ku vë në dukje se emigrimi i të rinjve dhe informaliteti në tregun e punës mbeten probleme të mëdha për vendin.
Në raport theksohet se “punësimi informal vazhdon të jetë një problem i madh, me shumë punëtorë që nuk kanë kontrata formale, sigurime shoqërore dhe mbrojtje ligjore.”
Sipas BE-së, mos raportimi i pagave reale është i përhapur, gjë që dëmton sistemin e pensioneve dhe ul besimin në tregun e punës.
Një tjetër pikë kritike është emigracioni i vazhdueshëm i të rinjve dhe punëtorëve të kualifikuar, që, sipas raportit, “përkeqëson mungesën e fuqisë punëtore në sektorët kyç dhe kontribuon në një ikje të trurit”.
Komisioni vëren gjithashtu se politikat aktive të tregut të punës janë të pamjaftueshme, duke penguar aftësinë e punëtorëve për t’u përshtatur me kërkesat e reja të ekonomisë dhe për të gjetur punë më cilësore.
Në përfundim, raporti nënvizon se mbulesa e sistemit të asistencës sociale mbetet e kufizuar, ndërsa bashkëpunimi midis Inspektoratit të Punës, Shërbimeve Sociale, sindikatave dhe organizatave të punëdhënësve “vazhdon të jetë i dobët”.
Komisioni kërkon përmirësim të kushteve të punës, forcim të institucioneve që mbrojnë të drejtat e punëtorëve dhe politika konkrete për të ndaluar valën e emigrimit të të rinjve shqiptarë.
Detajet e progresraportit për Shqipërinë
Në progresraportin e Komisionit Europian për progresin e Shqipërisë drejt anëtarësimit në Bashkimin Europian vlerësohet se vendi ka ruajtur angazhimin e lartë politik dhe ka hapur negociata për pesë nga gjashtë grup-kapitujt. Megjithatë, dokumenti nënvizon se një sërë sfidash kyçe vazhdojnë të pengojnë ritmin e reformave.
Sipas raportit, zgjedhjet parlamentare të majit 2025 ishin konkurruese dhe profesionalisht të administruara, por u shoqëruan me pabarazi në terrenin elektoral, përdorim të burimeve publike dhe polarizim të thellë politik. Komisioni thekson nevojën për një reformë të plotë zgjedhore dhe rritje të kontrollit parlamentar ndaj qeverisë.
Në fushën e sundimit të ligjit, BE vlerëson progresin e reformës në drejtësi, por paralajmëron se presioni politik mbi institucionet e drejtësisë mbetet shqetësues. Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe ai i Prokurorisë vijojnë të funksionojnë me kapacitete të kufizuara, ndërsa sistemit i mungojnë gjyqtarë dhe prokurorë të mjaftueshëm.
Raporti i kushton rëndësi edhe luftës kundër korrupsionit, ku SPAK ka rritur ndjeshëm performancën në ndjekjen e rasteve të nivelit të lartë. Sidoqoftë, korrupsioni konsiderohet ende i përhapur në shumë sektorë publikë, ndërsa deklarimi dhe kontrolli i pasurive kërkojnë transparencë dhe efikasitet më të madh.
Në fushën ekonomike, Komisioni vëren se ekonomia shqiptare ka ruajtur rritjen, inflacioni është stabilizuar dhe borxhi publik ka rënë. Megjithatë, sfida si evazioni fiskal, qeverisja e dobët e ndërmarrjeve shtetërore dhe produktiviteti i ulët vijojnë të pengojnë konkurrueshmërinë.
Mjedisi, klima dhe menaxhimi i mbetjeve mbeten ndër fushat me përparimin më të ulët, ku BE kërkon miratimin e ligjeve të reja, forcimin e inspektimeve dhe përshpejtimin e projekteve infrastrukturore sipas standardeve europiane.
Sa i përket politikës së jashtme, Shqipëria vlerësohet maksimalisht për përputhjen 100% me qëndrimet dhe sanksionet e BE-së, duke u cilësuar partner i besueshëm në rajon.
Komisioni Europian përsërit se Shqipëria ka bërë hapa të rëndësishëm përpara, por thekson nevojën për përshpejtimin e reformave në demokraci, drejtësi, administratë publike dhe mjedis në mënyrë që vendi të avancojë drejt hapjes dhe mbylljes së kapitujve të negociatave.
