Roli i Ngushticës së Hormuzit në tregtinë globale – Si mund të ndikojë bllokimi i saj në furnizimin me naftë?

Agjencia iraniane e lajmeve IRINN raportoi se Irani po shqyrton mbylljen e Ngushticës së Hormuzit, ndërsa konflikti me Izraelin intensifikohet. Ky veprim do të rriste çmimet e naftës dhe do të rrezikonte zgjerimin e luftës. Po çfarë është saktësisht kjo rrugë ujore strategjike dhe pse është jetike për tregtinë globale?

Hormuzi është e vetmja hyrje detare në Gjirin Persik. Ai ndan Iranin nga njëra anë dhe Omanin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe nga ana tjetër, si dhe lidh Gjirin Persik me Gjirin e Omanit dhe Detin Arabik në Oqeanin Indian.

Sipas Administratës Amerikane të Informacionit për Energjinë, rreth 20 përqind e konsumit global të naftës rrjedh përmes ngushticës, të cilën agjencia e përshkruan si “pikën më të rëndësishme të tranzitit të naftës në botë”. Në zonën e saj më të ngushtë, është 33 km e gjerë, por korridoret e transportit detar në këtë rrugë ujore janë edhe më të ngushta, duke i bërë ato të prekshme nga sulmet dhe kërcënimet për bllokim.

Gjatë konfliktit Iran-Irak midis viteve 1980 dhe 1988, që vrau qindra mijëra njerëz nga të dyja palët, të dyja vendet shënjestruan anije tregtare në Gjirin Persik, por Hormuzi nuk u mbyll kurrë plotësisht.

Në vitin 2019, katër anije u sulmuan pranë ngushticës në brigjet e Emirateve të Bashkuara Arabe, mes tensioneve të larta midis Iranit dhe Shteteve të Bashkuara gjatë presidencës së parë të Donald Trump. Uashingtoni fajësoi Teheranin për incidentin, por Irani i mohoi akuzat.

Sulmi ndaj korridoreve të transportit detar është përdorur prej kohësh për të ushtruar presion gjatë konflikteve. Që nga shpërthimi i luftës në Gaza, Huthit në Jemen kanë sulmuar anijet rreth Ngushticës Bab al-Mandeb në Detin e Kuq, në anën tjetër të Gadishullit Arabik.

Edhe vendet që nuk importojnë naftë ​​nga vendet e Gjirit Persik do të prekeshin nëse ngushtica do të mbyllej, sepse një rënie e madhe e furnizimit do të rriste çmimin për fuçi në tregun global.

Pasi Izraeli nisi një valë sulmesh në të gjithë Iranin, duke synuar udhëheqës ushtarakë, ndërtesa banimi, baza ushtarake dhe centrale bërthamore, Teherani u përgjigj me qindra raketa balistike.

Në prill të vitit 2024, forcat e armatosura iraniane sekuestruan një anije kontejnerësh pranë Ngushticës së Hormuzit. Kjo ndodhi pas një sulmi vdekjeprurës izraelit ndaj konsullatës së Iranit në Damask të Sirisë. Një sulm i kufizuar iranian ndaj Izraelit u pasua nga një sulm izraelit ndaj Teheranit. Në atë kohë, këto ishin shkëmbimet më serioze të drejtpërdrejta ushtarake midis dy armiqve.