LIGJET E BIZNESIT
Intervistoi: Albana Muçaj
Erblin Ribari, me origjinë nga Prishtina dhe aktualisht i vendosur në Boston, bashkëthemeloi Manaxo për të zgjidhur një problem që e kishte vënë re vazhdimisht nëpër industri. Sipas tij, bizneset e vogla dhe të mesme po humbnin kohë dhe energji duke menaxhuar sisteme të prishura që kurrë nuk funksiononin mirë së bashku. Së bashku me ekipin e tij, ai donte të ndërtonte diçka që vërtet i jepte zgjidhje atij frustrimi: një platformë të vetme që sjell gjithçka në një vend dhe ua lehtëson jetën njerëzve. “E di si ndihet të ndërtosh diçka nga e para, të mbash shumë përgjegjësi dhe të luftosh për çdo hap përpara. Për këta njerëz po ndërtojmë”, tha ai.
Bëmë një bisedë me të rreth startup-it të tij të ri dhe rrugëtimit të tij si sipërmarrës.
Na trego pak për veten dhe sfondin tënd.
Kam studiuar në Harvard, MIT dhe Imperial College London, ku thellova njohuritë mbi menaxhimin e investimeve, zhvillimin ekonomik dhe analizën e të dhënave. Kam punuar në teknologji, financë dhe politika publike, duke këshilluar organizata si OKB-ja, BE-ja dhe Agjencitë Gjermane dhe Zvicerane për Zhvillim. Në sektorin privat kam mbajtur pozicione në Bulldog Investment, Rackspace Hosting, Kodak Alaris dhe së fundmi në dua AG. Në të gjitha këto eksperienca, fokusi im ka qenë ndërtimi i zgjidhjeve reale që nxisin përfshirjen ekonomike dhe rritjen afatgjatë.
Si bursist i Departamentit të Shtetit Amerikan dhe i Qeverisë Britanike me bursën Chevening, jam vlerësuar si Scholar i Lidershipit Presidencial, Fellow i Forumit Ndërkombëtar të Strategjisë, një nga 100 Liderët Ekzekutivë më të mirë nën moshën 50 vjeç, Lider Evropian 40 nën 40, pjesë e Forbes 30 nën 30, Bursa Buffett për Investime në Vlerë dhe Ambasador Paqeje nga Humanitarian Affairs. Këto vlerësime reflektojnë angazhimin tim për të ndërtuar sisteme që krijojnë mundësi reale dhe ndikim domethënës.
Pas disa viteve të paharrueshme në dua.com, ku nisëm me vetëm disa slide në PowerPoint dhe një ëndërr të madhe, vendosa të ndërtoj diçka të re. Në dua, siguruam investime fillestare dhe të Serisë A, arritëm miliona njerëz dhe krijuam diçka me rëndësi. Ajo përvojë më mësoi si të ndërtoj me qëllim, si të qëndroj i fokusuar dhe si të krijoj vlerë reale.
Ideja për Manaxo lindi nga një problem që e shihja vazhdimisht në shumë industri. Bizneset e vogla dhe të mesme merreshin me mjete të ndara që nuk punonin mirë bashkë. Ne po ndërtojmë një platformë SaaS të vetme që bashkon gjithçka: nga menaxhimi i klientëve dhe financave, deri te inventari, ekipi dhe shitjet. Manaxo është i bazuar në cloud, i sigurt, i lehtë për t’u përdorur dhe i ndërtuar për të rritur së bashku me biznesin. Qëllimi ynë është të heqim stresin që vjen nga përdorimi i shumë mjeteve të ndryshme dhe t’ua lehtësojmë punën pronarëve të bizneseve që të fokusohen te ajo që ka më shumë rëndësi.
Në cilat tregje po fokusoheni?
Ne po e ndërtojmë Manaxo për bizneset e vogla dhe të mesme kudo. Këto biznese janë shtylla e ekonomisë globale, por shumica prej tyre janë të mbingarkuara me sisteme të ndara që u marrin kohë dhe energji. Edhe në vende ku ekzistojnë zgjidhje digjitale, ato shpesh janë shumë të shtrenjta, komplekse ose të fragmentuara. Kjo krijon stres dhe ndalon rritjen.
Aktualisht jemi të fokusuar në Amerikën e Veriut dhe Evropë si tregje pilot. Aty nevojat janë të qarta dhe bizneset kërkojnë zgjidhje më të thjeshta dhe të përballueshme. Por vizioni ynë shkon përtej. Problemet që po zgjidhim ekzistojnë kudo. Ne duam që Manaxo të jetë platforma ku çdo biznes, në çdo vend, mund të mbështetet për të qëndruar i organizuar dhe për të rritur me besim.
Je vlerësuar ndërkombëtarisht nga media të ndryshme. Sipas teje, çfarë të ka veçuar?
Nuk mendoj se ka qenë ndonjë gjë e jashtëzakonshme që kam bërë vetëm. Vij nga një vend ku suksesi nuk është i garantuar dhe mundësitë janë të pakta. Që nga fillimi kam punuar me fokus, me vazhdimësi dhe gjithmonë e kam ditur pse po e bëja këtë punë. Nuk kam ndjekur kurrë tituj apo vlerësime. Thjesht kam dashur të ndërtoj gjëra që zgjidhin probleme reale.
Nëse jam veçuar, ndoshta është sepse nuk jam ndalur, edhe kur ka qenë më e lehtë të heq dorë. Kam qëndruar afër problemit, kam dëgjuar me kujdes, kam punuar me njerëz që kujdesen vërtet dhe kam vazhduar përpara edhe kur ka qenë e vështirë. Nuk kam pasur frikë të kërkoj ndihmë. Disa herë kam dështuar, por kurrë nuk e kam parë si fund. Besoj se kur qëllimi është i vërtetë dhe misioni i qartë, gjithmonë ka një rrugë përpara.
Çfarë ka ndikuar më shumë në karrierën tënde – studimet apo sfidat?
Të dyja kanë pasur ndikim, por nëse do të zgjidhja, do të thosha sfidat. Duke u rritur në Kosovë, mësova çfarë do të thotë të nisësh me pak, të punosh dyfish për të rënë në sy dhe të vazhdosh edhe kur rruga është e paqartë. Ato përvoja më dhanë forcë, durim dhe aftësinë për të ecur përpara pa garanci.
Studimet më dhanë qasje në ide, njerëz dhe institucione që më ndihmuan të rritem. Mësova si të kuptoj sisteme të ndërlikuara, si të mendoj kritikisht dhe si të zgjidh probleme. Por ishin sfidat ato që më detyruan të zbatoja ato mësime. Ato momente më formësuan jo vetëm si profesionist, por edhe si lider.
A mendon se startup-et e themeluara nga shqiptarët po arrijnë të njëjtin sukses me ato që lindin në inkubatorët globalë?
Ka shumë talent mes themeluesve shqiptarë, brenda dhe jashtë rajonit. Po krijohen produkte të vërteta, po zgjidhen probleme reale dhe kjo po bëhet me burime shumë të kufizuara. Ajo që mungon shpesh është qasja në mbështetjen që i ndihmon themeluesit të lëvizin më shpejt dhe të ndërtojnë më fort. Nuk është çështje aftësie, por mjedisi.
Startup-et që dalin nga inkubatorët në vende si San Francisko apo Londra, mbështeten nga ekosisteme të fuqishme. Kanë ndihmë në çdo hap, nga ideja deri te kapitali i rritjes. Në shumë raste në Shqipëri apo Kosovë, themeluesit bëjnë gjithçka vetë. Kjo bën që suksesi të duket ndryshe – ndoshta nuk del gjithmonë në lajme, por është real. Potenciali ekziston, dhe besoj se me më shumë investim në ekosistemet lokale dhe lidhje më të forta me rrjetet globale, do të shohim më shumë themelues nga rajoni ynë që krijojnë kompani të nivelit më të lartë.
