LIGJET E BIZNESIT
Analizë nga qendra studimore, Altax
Për të shmangur bllokimin e kapitalit në sektorin e ndërtimit dhe për të orientuar ekonominë drejt një zhvillimi të qëndrueshëm, është e domosdoshme një strategji e mirëpërcaktuar që siguron diversifikimin e investimeve, zhvillimin e tregut të qirave dhe banesave sociale, krijimin e stimujve ekonomikë, përdorimin efektiv të kapitalit të bllokuar dhe ndalimin e ndërtimit të pakontrolluar.
Një nga hapat më të rëndësishëm është diversifikimi i investimeve, i cili mund të arrihet duke nxitur industrinë përpunuese dhe eksportuese, duke rritur kështu kapacitetet prodhuese dhe të ardhurat për frymë.
Një fokus i veçantë duhet të vendoset në teknologjinë dhe shërbimet dixhitale, të cilat kërkojnë një kosto më të ulët investimi dhe sigurojnë kthime më të shpejta. Përveç kësaj, zhvillimi i turizmit të qëndrueshëm dhe agroturizmit duhet të inkurajohet për të kanalizuar investimet në projekte që krijojnë ndikim afatgjatë dhe të vazhdueshëm në ekonomi. Në këtë drejtim, është e rëndësishme krijimi i fondeve të investimeve në sektorë alternativë dhe përmirësimi i klimës së biznesit për startup-et dhe investitorët e huaj.
Një tjetër masë thelbësore është zhvillimi i tregut të qirave dhe banesave sociale. Në këtë kontekst, shteti mund të ndërhyjë duke blerë një pjesë të ndërtimeve të pashitura dhe t’i përdorë ato për banesa sociale ose për qira me çmime të kontrolluara. Kjo do të ndihmonte në balancimin e tregut të pasurive të paluajtshme dhe në sigurimin e strehimit për kategoritë më të cenueshme.
Gjithashtu, është e rëndësishme të inkurajohet një treg më i shëndetshëm i qirave për afate të gjata, në mënyrë që ndërtimet të mos mbeten stok, por të vihen në funksion të ekonomisë. Një tjetër opsion efektiv është modeli i qirasë me të drejtë blerjeje, i cili lehtëson qasjen e qytetarëve në prona duke shmangur njëherazi krijimin e apartamenteve të pashitura.
Për të stimuluar investimet e reja në ekonomi dhe për të zhvendosur kapitalin nga ndërtimi në sektorë me vlerë të shtuar, është i nevojshëm një sistem i mirëpërcaktuar i lehtësirave fiskale. Zvogëlimi i taksave për investimet në sektorë strategjikë si prodhimi, eksporti, teknologjia dhe energjia e rinovueshme do të ndihmonte në rigjallërimin e ekonomisë.
Një tjetër masë efikase do të ishte dhënia e subvencioneve për bizneset e vogla dhe të mesme që synojnë të ridrejtojnë kapitalin nga ndërtimi në sektorë me ndikim më të madh ekonomik. Lehtësirat fiskale për kërkim dhe zhvillim (R&D) mund të luajnë një rol kyç në orientimin e sipërmarrjeve drejt inovacionit dhe larg ndërtimit spekulativ.
Një tjetër mënyrë për të përdorur në mënyrë efektive kapitalet e bllokuara është kanalizimi i tyre drejt projekteve infrastrukturore. Rikualifikimi urban dhe investimi në transportin e qëndrueshëm mund të shërbejnë si një zgjidhje afatgjatë për shfrytëzimin e fondeve të akumuluara nga sektori i ndërtimit.
Ndërtimi i hapësirave publike dhe krijimi i mjediseve të përbashkëta mund të transformojë një pjesë të projekteve të pashitura në struktura me përdorim social dhe ekonomik, duke ndihmuar në integrimin e tyre në jetën urbane. Një tjetër opsion mund të jetë shndërrimi i disa ndërtimeve të pashitura në hotele apo qendra inovacioni dhe edukimi, duke ofruar kështu një përdorim më të efektshëm të hapësirave të pashfrytëzuara.
Për të shmangur krijimin e një ekonomie të pashëndetshme, ku kapitali mbetet i ngrirë në pasuri të paluajtshme dhe nuk krijon vlerë të shtuar, është e domosdoshme ndalimi i ndërtimit të pakontrolluar. Vendosja e një moratoriumi mbi ndërtimet në zonat me mbiofertë do të ndihmonte në shmangien e “blloqeve fantazmë” dhe në rikthimin e balancës në tregun e pasurive të paluajtshme. Gjithashtu, është e nevojshme vendosja e kritereve më të qarta për investitorët, duke kërkuar që projektet të kenë një plan të mirëpërcaktuar për përdorim dhe shitje, në vend që të ndërtohen në mënyrë spekulative.
Nëse ndërtimi vazhdon në ritmin aktual pa diversifikim ekonomik, ekonomia rrezikon të hyjë në një cikël bllokimi kapitali, ku burimet financiare mbeten të ngrira në sektorin e ndërtimit dhe nuk kontribuojnë në rritjen ekonomike.
Strategjia më e mirë për të shmangur këtë situatë është të ndalet ndërtimi spekulativ dhe të kanalizohen investimet drejt sektorëve që rrisin të ardhurat për frymë dhe mbështesin zhvillimin e qëndrueshëm të vendit.
