Rruga Thumanë-Kashar u inaugurua në qershor 2024 por kalimi me pagesë në këtë segment filloi vetëm në 4 janar të këtij viti. Kompania G2Infra, që është edhe kompania që ka lidhur marrëveshjen e koncesionit 35 vjeçar me qeverinë shqiptare, sqaron në një prononcim për “Monitor” sesi funksionon ky partneritet.
Së pari, kompania nënvizon se ky është një investim privat që do të thotë se fondet për ndërtimin e rrugës janë siguruar nga vetë ajo. Sipas marrëveshjes e njëjta kompani do të vijojë edhe operimin dhe mirëmbajtjen përgjatë më shumë se tre dekadave sipas një plani biznesi, i cili ka në bazë të ardhurat që gjenerohen nga volumi i trafikut. Tarifat që aplikohen për mjetet që kalojnë në Thumanë-Kashar diferencohen sipas kategorisë. Zyra e G2 Infra sqaron gjithashtu mënyrën sesi funksionon garancia nga buxheti i shtetit, në rast se nuk arrihet volumi i trafikut sipas skenarit bazë, por që sipas treguesve paraprakë të monitorimeve të këtyre muajve ecuria ka qenë më mirë se parashikimet çka ndoshta do të bëjë që skema e garancisë të mos ekzekutohet.
Koncesioni i autostradës Thumanë-Kashar është ndoshta një ndër më të diskutuarit, ju si mbajtës të kësaj kontrate a mund të na jepni disa detaje më shumë sa i takon formës së investimit të kryer, parametrave që ka rruga, rëndësisë së saj si pjesë e Korridorit Blu?
Korridori Blu është autostrada që fillon në Trieste, kalon në Slloveni, Kroaci, Mal të Zi, Shqipëri dhe përfundon në Greqi, në Kalamata. Ky korridor ndjek bregdetin Adriatik dhe Jon, duke mundësuar lidhjen e Shqipërisë me Evropën. Autostrada Thumanë-Kashar është pjesë e këtij korridori dhe një arterie kryesore që lehtëson lëvizjen nga Tirana drejt veriut të Shqipërisë.
Para ndërtimit të kësaj autostrade, trafiku drejt veriut kalonte përmes rrugës SH1 (Tiranë-Shkodër), e cila në zonën Thumanë-Fushë Krujë bllokohej shpesh nga trafiku i rënduar. Volumi i madh i mjeteve dhe kapaciteti i kufizuar i SH1 shkaktonin bllokime që zgjatnin me orë, veçanërisht gjatë verës. Autostrada Thumanë-Kashar është ndërtuar për të çliruar këtë trafik dhe për të përmirësuar ndjeshëm rrjedhshmërinë.
Kjo autostradë është e Kategorisë A, që përfaqëson cilësinë më të lartë për një autostradë dhe është e para e këtij lloji në Shqipëri. Rruga lejon udhëtim me shpejtësi deri në 130 km/h, duke ofruar një rrugë të shpejtë dhe të sigurt. Për shembull, segmenti i planifikuar Milot-Fier, me gjatësi 115 km, do të përshkohet për vetëm një orë. Kur të përfundojnë segmentet e tjera të Korridorit Blu, udhëtimi midis Tiranës dhe Shkodrës do të zgjasë më pak se një orë.
Për sa i përket kostove të ndërtimit, duhet theksuar se kjo rrugë është një investim privat, i financuar tërësisht nga sektori privat dhe jo nga buxheti i shtetit. Në dallim nga projektet me financim publik, ku problemet mbulohen nga fondet shtetërore, në këtë rast, çdo rrezik dhe kosto mbulohet nga kompania investuese. Standardi i lartë i ndërtimit justifikon kostot më të larta krahasuar me rrugët e tjera në Shqipëri.
Përfitimet Ekonomike dhe Sociale:
Autostrada sjell përfitime të dukshme për zhvillimin e turizmit dhe ekonomisë lokale. Ajo krijon një lidhje më të shpejtë dhe më të sigurt për bizneset dhe vizitorët, duke nxitur aktivitetin ekonomik dhe krijuar vende të reja pune.
Autostrada u inaugurua në qershor 2024 dhe sistemi i pagesës nisi nga 4 janari 2025 sikurse është njoftuar nga ju. A keni monitoruar trafikun gjatë kësaj periudhe që rruga ka qenë pa pagesë dhe cilat janë aspektet apo masat që keni marrë për të përmirësuar menaxhimin e trafikut dhe sistemin e pagesave?
Që nga inaugurimi në qershor 2024, kemi monitoruar trafikun për të analizuar sjelljen e përdoruesve dhe për të identifikuar përmirësime të mundshme. Edhe pse sistemet e pagesës kanë qenë në fazë kolaudimi, të dhënat paraprake tregojnë një adoptim të lartë të segmentit dhe rritje të efikasitetit logjistik.
Në muajt e parë, pagesat do të kryhen me para në dorë, si dhe me karta Visa dhe Mastercard. Në të ardhmen, do të implementojmë sisteme automatike të pagesës për të reduktuar vonesat dhe për të përmirësuar përvojën e përdoruesve.
Ne do të vazhdojmë të përshtatim dhe të optimizojmë menaxhimin e trafikut dhe sistemin e pagesave për të ofruar një përvojë sa më të shpejtë dhe të lehtë për drejtuesit e mjeteve. Opsionet e pagesës përfshijnë pagesat me para në dorë, karta bankare Visa dhe Mastercard, ndërsa në të ardhmen do të implementojmë edhe sistemet automatike të pagesës për të reduktuar vonesat dhe për të rritur efikasitetin në pikat e pagesës.
Si funksionon pjesa e pagesës në kuptimin cilat janë çmimet aplikohen sipas llojit të mjetit dhe si do të bëhet konvertimi në lekë sipas kursit?
Tarifat për autostradën Thumanë-Kashar janë përcaktuar duke marrë parasysh kostot e mirëmbajtjes dhe operimit, për të garantuar një shërbim të vazhdueshëm dhe cilësor për të gjithë përdoruesit. Struktura tarifore është ndërtuar sipas kategorive të mjeteve dhe ndjek standardet e përcaktuara në kontratën koncesionare.
Detaje mbi Tarifën Bazë dhe Konvertimin
Konvertimi në Lekë bëhet duke përdorur kursin zyrtar të këmbimit të Bankës së Shqipërisë, i cili do të jetë efektiv në datën 4 janar 2025. Vlera në Lekë rrumbullakoset në dhjetëshen më të afërt.
Kategoritë e Automjeteve dhe Tarifat Përkatëse
Për automjetet që kërkojnë transport të veçantë sipas Kodit Rrugor, tarifat përcaktohen në bazë të kërkesave specifike dhe madhësisë së ngarkesës.
Ky sistem tarifor është projektuar për të mbajtur autostradën në gjendje optimale dhe për të ofruar një përvojë të sigurt dhe të shpejtë për të gjithë drejtuesit e mjeteve.
A keni të dhëna paraprake lidhur me volumin e trafikut dhe a janë rezultatet që keni njëlloj me skenarin bazë, më optimiste apo më pesimiste sesa parashikimet fillestare të bëra?
Po, kemi kryer monitorime periodike të trafikut që nga inaugurimi i autostradës Thumanë-Kashar në qershor 2024. Edhe pse sistemi i tarifimit nuk ka qenë ende në funksion, të dhënat paraprake tregojnë se volumi i trafikut është i përafërt me skenarin bazë të parashikuar në studimet tona fillestare.
Bazuar në të dhënat e trafikut, presim që mbi një prag të caktuar të volumit te qarkullimit, 40% e të ardhurave që do te gjenerohen, do të kalojnë në buxhetin e shtetit. Ky është një kontribut i rëndësishëm që sjell përfitime të drejtpërdrejta për ekonominë dhe infrastrukturën publike.
Rezultatet paraprake janë pozitive dhe tregojnë që autostrada po përmbush pritshmëritë, duke siguruar një udhëtim më të shpejtë, më të sigurt dhe më ekonomik për të gjithë përdoruesit.
Në kontratë parashikohet që përveç nderimit të rrugës që tashmë është e përfunduar të bëhet operimi dhe mirëmbajtja e saj. A mund t’i japim të sqaruara në mënyrë më të detajuar planet e investimit dhe mirëmbajtjes periodike që i nënshtrohet?
Autostrada Thumanë-Kashar është një projekt i ndërtuar sipas standardeve më të larta evropiane dhe përfshin jo vetëm ndërtimin e rrugës, por edhe operimin dhe mirëmbajtjen e saj në vazhdimësi. Operimi dhe mirëmbajtja janë procese thelbësore për të garantuar që rruga të mbetet gjithmonë në gjendje optimale dhe të ofrojë një përvojë udhëtimi të sigurt dhe të rehatshme për përdoruesit.
Mirëmbajtja përfshin investime të rregullta në pajisje teknologjike dhe kontrolle sigurie për të garantuar që rruga të mbetet gjithmonë në gjendje optimale. Deri tani kompania ka mbi 120 të punësuar për operim dhe mirëmbajtje dhe ky numër është duke u shtuar. Kostot për këto veprimtari janë disa miliona Euro në vit.
Mirëmbajtja rutinë kryhet rregullisht dhe përfshin:
Kjo përfshin ndërhyrje të planifikuara për të ruajtur cilësinë dhe sigurinë e rrugës në periudha më të gjata kohe:
Kryhet në intervale 10-vjeçare dhe përfshin ndërhyrje të thelluara, si rehabilitimi i plotë i segmenteve të rrugës për të garantuar jetëgjatësinë e saj.
Kostot e këtyre aktiviteteve janë parashikuar dhe përfshire në vlerën e investimit.
Si funksionon skema subvencionimit nga shteti?
Skema e subvencionimit nga shteti, e parashikuar në kontratën e koncesionit për autostradën Thumanë-Kashar, është një mekanizëm garancie minimale që synon të mbështesë projektin në rast të mungesës së trafikut të parashikuar gjatë viteve të para të operimit. Ky mekanizëm siguron një mbështetje të përkohshme dhe të kufizuar për të mbuluar një pjesë të të ardhurave nëse trafiku është më i ulët se pritshmëritë dhe është një praktikë standarde në projekte të ngjashme në mbarë botën për të siguruar stabilitet gjatë fazave të para të operimit.
Gjatë 8 viteve të para, skema funksionon si më poshtë:
Vlera e mbetur dhe e pashfrytëzuar e garancisë së parashikuar për çdo vit, në fund të çdo viti, nga i I-VII, digjet, pra kthehet në arkën e shtetit dhe nuk mund të përdoret më si garanci.
Megjithatë, është e rëndësishme të theksojmë që bazuar në analizat paraprake të trafikut, nuk presim që kjo garanci të ekzekutohet. Të dhënat e deritanishme tregojnë se trafiku është në përputhje me pritshmëritë tona, madje në disa periudha ka tejkaluar skenarin bazë. Ky fakt dëshmon që kemi arritur të ndërtojmë një projekt vetë-mjaftues dhe financiarisht te qëndrueshëm.
Segmenti Thuman-Kashar është ndërtuar për të operuar si një biznes efikas dhe i qëndrueshëm, duke ofruar përfitime afatgjata për qytetarët, bizneset dhe buxhetin e shtetit pa qenë barrë për financat publike./Monitor
