LIGJET E BIZNESIT
Lidhja mes përdorimit të celularëve dhe rrezikut të shtuar për kancer në tru është një debat që ka ekzistuar pothuajse po aq gjatë sa vetë celularët. Një studim i madh nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) që sapo është publikuar duhet ta zgjidhë këtë pyetje njëherë e mirë.
Në vitin 1993, një burrë nga Florida me emrin David Reynard pretendoi se rrezatimi nga përdorimi i celularit kishte kontribuar në vdekjen e gruas së tij nga kanceri në tru. Reynard paditi kompaninë NEC America, e cila prodhoi celularin e gruas së tij, duke pohuar se pajisja celulare “ishte e pajisur me një antenë të pozicionuar në mënyrë të tillë që të shkaktonte ekspozim ndaj rrezatimit mikrovalësh në një sasi të tepruar dhe të pasigurt, pikërisht në atë pjesë të trurit ku u gjet tumori.”
Edhe pse ajo padi u hodh poshtë në vitin 1995, rasti që mori shumë vëmendje në media ishte i mjaftueshëm për të ‘mbjellë’ idenë se celularët mund të shkaktonin kancer në mendjet e njerëzve për dekada me radhë.
Duke iu referuar kësaj ideje, në vitin 2011 Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), në bashkëpunim me Agjencinë Ndërkombëtare për Kërkimin e Kancerit (IARC), e klasifikoi rrezatimin nga celularët si një kancerogjen të mundshëm për njerëzit. Më pas, një studim me brejtës në vitin 2016 konkludoi se rrezatimi i emetuar nga këto pajisje shkaktonte kancer në tru dhe në gjëndrat adrenale të minjve dhe kërpudhave laboratorikë.
Megjithatë, ndër vite, lidhja mes rrezatimit të celularëve dhe kancerit ka qenë gjithmonë e dyshimtë. Tani OBSH ka publikuar një studim të madh që me shumë gjasa do ta mbyll këtë çështje. Studimi, i udhëhequr nga studiues të Agjencisë Australiane për Mbrojtjen nga Rrezatimi dhe Sigurinë Bërthamore (ARPANSA), analizoi mbi 5,000 studime të tjera dhe përfshiu 63 studime të publikuara midis viteve 1994 dhe 2022 në analizën përfundimtare.
Ata arritën në përfundimin se, edhe pse përdorimi i celularëve është rritur shumë gjatë 20 viteve të fundit, nuk ka pasur një rritje konkrete në rastet e kancerit në tru apo ndonjë kancer tjetër të kokës dhe qafës – madje as te ata që përdorin celularët më shumë dhe për periudha më të gjata se 10 vjet. Studimi gjithashtu analizoi ekspozimin ndaj valëve radio nga kullat e celularëve dhe në profesione ku njerëzit janë të ekspozuar më shumë ndaj rrezatimeve të radiofrekuencave në punë, dhe përsëri nuk gjeti asnjë lidhje me kancerin.
“Ky është një rishikim dhe analizë e kombinuar e studimeve që vlerësojnë nëse frekuencat e radios rrisin rrezikun e kancerit te njerëzit,” tha Mark Elwood, Profesor Nderi i Epidemiologjisë së Kancerit në Universitetin e Auckland-it dhe një nga autorët e studimit.
“Frekuencat e radios (RF) i referohen energjisë elektromagnetike në gjatësi valësh nga 300 Hz në 300 GHz, që është një frekuencë dhe energji më e ulët se drita e dukshme. RF përdoret për celularët, radion dhe TV. Gjithashtu përdoret në monitorët e foshnjave, lidhjet Wi-Fi, radarët, dhe shumë përdorime industriale e mjekësore.”
Gjetjet janë logjike, duke marrë parasysh që disa studime vlerësojnë se vetëm në Amerikë, përdorimi i celularëve është mesatarisht katër orë e 37 minuta në ditë, dhe të dhëna të tjera tregojnë se rreth tre të katërtat e popullsisë botërore tani i përdorin këto pajisje.
Me atë nivel masiv të përdorimit, do të pritej të shiheshin raste të shumta të kancerit në tru nëse rrezatimi do të ishte kancerogjen, por kjo nuk ndodh. Në fakt, studiuesit thonë se nivelet e kancerit në tru kanë mbetur pothuajse të pandryshuara që nga viti 1982.
“Kur Agjencia Ndërkombëtare për Kërkimin e Kancerit (IARC) e klasifikoi ekspozimin ndaj valëve radio si një kancerogjen të mundshëm për njerëzit në vitin 2011, kjo bazohej kryesisht në prova të kufizuara nga studime vëzhguese te njerëzit,” tha Ken Karipidis nga ARPANSA.
“Ky rishikim sistematik i studimeve vëzhguese njerëzore bazohet në një bazë të dhënash shumë më të madhe krahasuar me atë të shqyrtuar nga IARC, që gjithashtu përfshin studime më të fundit dhe më të plota, kështu që tani mund të jemi më të sigurt në përfundimin se ekspozimi ndaj valëve radio nga teknologjia pa tel nuk përbën një rrezik për shëndetin e njerëzve.”/cnn
