Duke përdorur aktivitetin sizmik për të hetuar brendësinë e Marsit, gjeofizikanët kanë gjetur prova për ekzistencën e një rezervuari të madh uji të lëngshëm nën sipërfaqe. Sipas të dhënave nga misioni Insight i NASA-s, ky rezervuar mund të mbulojë të gjithë planetin me një shtresë uji që arrin nga 1 deri në 2 kilometra thellësi.
Megjithatë, ky zbulim, ndonëse i rëndësishëm për të kuptuar se çfarë ka ndodhur me ujin e Marsit pas zhdukjes së oqeaneve të tij më shumë se 3 miliardë vjet më parë, nuk do të jetë shumë i dobishëm për kolonizimin e ardhshëm të planetit. Uji ndodhet në çarje dhe pore të vogla brenda shkëmbinjve në mes të kores së Marsit, mes 11.5 dhe 20 kilometrave thellësi, shumë më thellë sesa do të ishte e lehtë të gërmohej, edhe në Tokë.
Sidoqoftë, ky zbulim identifikon një vend premtues për të kërkuar jetë në Mars, nëse rezervuari mund të arrihet. Për momentin, ky zbulim ndihmon në përgjigjen e pyetjeve lidhur me historinë gjeologjike të planetit.
“Kuptimi i ciklit të ujit në Mars është thelbësor për të kuptuar evolucionin e klimës, sipërfaqes dhe brendisë së planetit,” thotë Vashan Wright, një ish-bashkëpunëtor i Universitetit të Kalifornisë, Berkeley, dhe tani profesor asistent në Institutin Scripps të Oqeanografisë në Universitetin e Kalifornisë, San Diego. “Një pikënisje e dobishme është të identifikojmë se ku ndodhet uji dhe sa ka prej tij.”
Wright dhe kolegët e tij, Michael Manga i Universitetit të Kalifornisë, Berkeley dhe Matthias Morzfeld nga Scripps Oceanography, paraqitën analizën e tyre në një studim të publikuar në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences.
Shkencëtarët përdorën një model matematikor të fizikës së shkëmbinjve, të ngjashëm me modelet që përdoren në Tokë për të shqyrtuar akuifere dhe fusha nafte, për të konkluduar se të dhënat sizmike nga Insight shpjegohen më së miri nga një shtresë e thellë e shkëmbinjve të shkrirë me ujë të lëngshëm. Këta shkëmbinj magmatikë janë ftohur nga magma e nxehtë, si graniti i Sierra Nevadës.
“Marrja në konsideratë e ekzistencës së një rezervuari të madh uji të lëngshëm na jep një dritare në atë se si ka qenë apo mund të jetë klima e Marsit,” thotë Manga, profesor i shkencave të tokës dhe planetëve në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley. “Dhe uji është i nevojshëm për jetën ashtu siç e njohim. Nuk shoh arsye pse ky rezervuar nën tokë të mos jetë një mjedis i banueshëm.”
Gjetjet e reja sugjerojnë se një pjesë e madhe e ujit nuk u zhduk në hapësirë, por përkundrazi u filtrua në korën e Marsit. Misioni Insight u dërgua nga NASA në Mars në vitin 2018 për të hetuar korën, mantelin, bërthamën dhe atmosferën, duke regjistruar informacione të paçmueshme mbi brendësinë e planetit përpara se misioni të përfundonte në vitin 2022.
Instituti Kanadez për Kërkime të Avancuara, Fondacioni Kombëtar i Shkencës dhe Zyra Amerikane e Kërkimeve të Marinës mbështetën këtë punë./Berkely
