Qytetarët dhe bizneset nuk po paguajnë kontributet e sigurimeve shoqërore, duke thelluar “gropën” financiare të skemës. Të dhënat e fundit të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve tregojnë se në fund të vitit 2023, këto detyrime të papaguara arritën në 22.5 miliardë lekë, duke shënuar një rritje vjetore prej 10%.
Borxhi ndaj sigurimeve shoqërore është zgjeruar me ritme të shpejta vitet e fundit. Kundrejt vitit 2018, stoku i detyrimeve është rritur me 63%.
Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve referoi se vitin e kaluar 141 tatimpagues janë penalizuar pasi janë konstatuar me punonjës të padeklaruar, nga të cilët 55 subjekte janë të përgjegjësisë tatimore “biznes i madh” dhe 86 subjekte janë të përgjegjësisë tatimore “biznes i vogël”.
Për vitin 2023, të ardhurat nga Kontributet e Sigurimeve Shoqërore dhe Shëndetësore ishin programuar 139.9 miliard lekë dhe janë realizuar 139.3 miliard lekë, me një mosrealizim prej 645 milion lekë ose 0.5% më pak. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2022, ku të ardhurat nga KSSHSH ishin 118.5 miliard lekë, rezultatet janë në rritje me 20.8 miliard lekë ose 17.6 % më shumë.
Borxhi ndaj sigurimeve shoqërorë është pjesa ma e keqe e borxhit tatimor, për shkak të dramës sociale që mbart. Mijëra punonjës që aktualisht punojnë në shtet apo në privat rrezikojnë të mbeten pa pension në pleqëri.
Fenomeni është i përhapur edhe në entet publike. Njësitë buxhetore që administrohen nga pushteti lokal, të tilla si, ndërmarrje ujësjellësi, drejtori arsimore, punonjës së pastrim gjelbërimit shpesh nuk paguajnë sigurimet, pasi fondet për këtë qëllim transferohen në shpenzime të tjera.
Në kushtet e mospagesës së sigurimeve buxheti i shtetit duhet të subvencionojë nga taksat e përbashkëta skemën e pensioneve për të kryer pagesat për përfituesit aktualë. Kjo krijon një problem të shumëfishtë, duke e kthyer skemën e pensioneve në një rrezik për financat publike.
