Publikohet lista me emrat e grave më frymëzuese në botë

BBC ka zbuluar listën e saj të 100 grave frymëzuese dhe me ndikim nga e gjithë bota për vitin 2023.

Midis emrave në listë është avokatja dhe ish-Zonja e Parë e SHBA-së Michelle Obama, avokatja për të drejtat e njeriut Amal Clooney, futbollistja fituese e Topit të Artë, Aitana Bonmatí, ekspertja e AI Timnit Gebru, ikona feministe Gloria Steinem, ylli i Hollivudit America Ferrera dhe manjatja e bukurisë Huda Kattan.

Në një vit ku nxehtësia ekstreme, zjarret, përmbytjet dhe fatkeqësitë e tjera natyrore kanë qenë titujt kryesorë, lista vlerëson gjithashtu gratë që kanë punuar për të ndihmuar komunitetet e tyre të trajtojnë çështjet e ndryshimit klimatik dhe të ndërmarrin veprime për t’u përshtatur me ndikimet e tij.
Lista përfshin edhe 28 pioniere të klimës.

Nataša Kandić, Serbi
Avokate e të drejtave të njeriut

Që kur shpërthyen luftimet në ish-Jugosllavi në fillim të viteve 1990, Natasha Kandiq ka dokumentuar mizoritë e kohës së luftës duke përfshirë përdhunimin, torturën, vrasjen dhe zhdukjet me forcë.

Ajo ka përfaqësuar familjet e viktimave të etnive të ndryshme në Gjykatën e Krimeve të Luftës në Beograd dhe ka qenë pjesë e një grupi që shqyrtoi në mënyrë kritike politikën e qeverisë së të fortit serb Slobodan Millosheviç ndaj Kosovës.

Kandiq është themeluesi i Fondit për të Drejtën Humanitare, i lavdëruar shpesh për hetimet e paanshme të krimeve të luftës.

Ajo ndihmoi në organizimin e Rrjetit të Pajtimit të KOMRA-s, i cili kërkon të vërtetojë faktet për luftërat ballkanike, në të cilat u vranë rreth 130,000 njerëz.

Bayang, Kina
Avokate

Sophia Kianni, US
Studente dhe sipërmarrëse sociale

Pasi foli me të afërmit në Iran, sipërmarrësja sociale Sophia Kianni kuptoi se kishte relativisht pak informacion të besueshëm në lidhje me ndryshimet klimatike në gjuhën e tyre, kështu që ajo filloi të përkthente materiale.

Kjo shpejt u zgjerua në një projekt më të gjerë kur ajo themeloi Climate Cardinals, një grup ndërkombëtar jofitimprurës i udhëhequr nga të rinjtë që synon të përkthejë informacionin e klimës në çdo gjuhë të vetme dhe ta bëjë atë më të aksesueshëm për ata që nuk flasin anglisht.

Tani ajo ka 10,000 studentë vullnetarë në 80 vende. Ata kanë përkthyer një milion fjalë të materialit klimatik në më shumë se 100 gjuhë.

Qëllimi i Kianni është të ndihmojë në thyerjen e barrierave gjuhësore për transferimin global të njohurive shkencore.

Andreza Delgado, Brazil
Kuratore dhe menaxhere kulture

Duke përdorur platformat e saj si një YouTuber dhe podkaster, Delgado ka qenë e zëshme për demokratizimin e aksesit në kulturë në Brazil, duke u fokusuar veçanërisht në punën e artistëve me ngjyrë.

Xu Zaozao, Kinë
Aktiviste për ngrirjen e vezëve

Në vitin 2018, ajo kërkoi të ngrinte vezët e saj në një spital publik në Pekin. Por Xu Zaozao, një grua beqare, iu tha se procedura ishte e disponueshme vetëm për çiftet e martuara në Kinë.

Ajo e çoi spitalin në gjykatë në sfidën e parë ligjore mbi të drejtat e grave të pamartuara në Kinë për të ngrirë vezët e tyre.

Kjo betejë ligjore pioniere, e cila filloi në dhjetor 2019, është bërë titujt kryesorë mes shqetësimeve rreth nivelit të ulët të lindjeve në vend.

Vendimi përfundimtar është ende në pritje, por rasti i Xu është studiuar nga studiues në fushën e ligjit, mjekësisë dhe etikës. Sot, ajo mbetet një avokate e shquar për të drejtat riprodhuese të grave beqare dhe autonominë trupore./bbc