Nga Aurora Sulce, drejtuese e Fast News Economy
Inflacioni i lartë do të vijojë të jetë një kërcënim real për ekonomin globale. Për këtë arsye, Banka Qendrore Europiane rriti këtë javë normën bazë të interesit në një nivel historik. Kjo është herë e nëntë që norma rritet, duke e rritur normën që BQE paguan për depozitat e bankave, nga 3.50% në 3.75%, niveli më i lartë që nga viti 2000, përpara se kartëmonedhat dhe monedhat euro të ishin vënë në qarkullim.
Kjo ndërhyrje e Bankës Qendrore Europiane sinjalizon marrjen e masave të tilla edhe nga banka e tjera qendrore në botë, përfshi Bankën e Shqipërisë. Kjo e fundit e ka lënë të hapur opsionin se norma bazë e interesit për lekut, që aktualisht është në nivelin 3%, niveli më i lartë që prej fundit të vitit 2013.
Në konferencën e fundit për shtyp, Guvernatori i BSH-së, Gent Sejko u shpreh se megjithëse inflacioni ka vijuar rënien gjatë muajve të fundit, presionet inflacioniste ngelen të larta, duke iu referuar sidomos niveleve rekord të inflacionit bazë dhe sinjaleve nga tregu i punës. Kjo do të thotë se me shumë gjasë, norma bazë e interesit për lekun do të rritet sërish.
Po çfarë pritet të sjellë shtrenjtimi i normave të interesit? Ajo që ka ndodhur dhe pritet të vijojë është shtrenjtimi i kredive. Duke i bërë huatë më të shtrenjta, bizneset dhe qytetarët do të ulin kërkesën për kredi, ndërkohë që mund të shoqërohet edhe me një rritje e mundshme e huave me probleme. E në fakt shenjat e para në këtë drejtim kanë nisur të shfaqen.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë bënë të ditur se treguesi i kredisë me probleme ndaj totalit të huave të dhëna në ekonomi arriti në 5.23% në muajin maj.
Ndonëse vijon të mbetet pranë minimumit historik, tendenca është në rritje për të dytin muaj radhazi. Maji ka shënuar nivelin më të lartë që nga korriku 2022, në një sinjal se rritja e interesave, ngadalësimi i ekonomisë dhe inflacioni i lartë po japin efektet e tyre në aftësinë paguese të bizneseve dhe individëve e familjeve për të kthyer huatë që kanë marrë në banka.
Në një situatë me kriza të mbivendosura, nuk ka një recetë që t’i shërojë të gjitha sëmundjet. E duket se tani fokusi është tek çmimet e larta, që po “luftohen” me rritje të normave të interesit. Krizës së çmimeve po i bashkangjitet kriza e interesave, edhe e vendosur ekonominë nën një presion të dyfishtë!
