Nga Artan Gjergji, ekspert për ekonominë
Sektori i eksporteve është ajo pjesë e komunitetit të biznesit që e ka ndjerë në mënyrë drastike efektin negativ të forcimit të monedhës kombëtare LEK. Kjo sepse këto biznese të ardhurat i kanë në valutë të huaj ndërkohë që pjesën m ëtë madhe të shpenzimeve e kanë në monedhën kombëtare.
Sikur të mos mjaftojë kjo, ky sektor ka pasur mbi shpinë edhe kostot e tjera që kanë shoqëruar sipërmarrjen private në 2 vitet e fundit dhe që kanë të bëjnë me inflacionin dhe me rritjen e kostove të krahut të punës (paga minimale), e cila për pjesën m ëtë madhe të subjekteve eksportuese përbën një zë të rëndësishëm të kostove operacionale. Sidomos bizneset që operojnë në sektorin e fasonerisë si dhe bizneset që ofrojnë shërbime outsourcing (të njohura edhe si BPOs) kanë paur një kosto relativisht shumë të lartë, përtej kostove operacionale të përditshme.
Nëse tregojmë më një shembull të thjeshtë efektin që kanë pasur në 16 muajt e fundit (nga 1 Janari 2023 e deri më sot), 3 komponentët e sipërpërmendur: forcimi i LEK-ut, inflacioni dhe rritja e pagës minimale do të shikojmë që barra e shkaktuar mbi këto biznese është mjaft e madhe, përtej kstove operacionale dhe administrative që ka cdo biznes.
Kështu sipas përllogaritjeve të thjeshta:
Një kompani e mesme me 50 të punësuar dhe me të ardhura mesatare 30.000 EUR në muaj, ka pasur një kosto totale të shkaktuar nga forcimi i lekut, inflacioni dhe rritja e pagës minimale në një nivel prej rreth 96.000 EUR në gjithë këtë periudhë ose rreth 20% të totalit të të ardhurave.
Një kompani pak më e madhe, me 80 të punësuar dhe me të ardhura mesatare 100.000 EUR në muaj, ka pasur një kosto totale të shkaktuar nga forcimi i lekut, inflacioni dhe rritja e pagës minimale në një nivel prej rreth 283.000 EUR në gjithë këtë periudhë ose rreth 22% të totalit të të ardhurave.
Normalisht, përvec kësaj kostoje të shtuar, bizneset kanë kostot operacionale dhe ato fiskale të cilat e shtojnë akoma më shumë barrën fiskale.
