Paradokset e tregut të punës/ Pse një pjesë e shqiptarëve refuzojnë të punojnë?

Shqipëria ndodhet sot në një situatë të pazakontë. Dikur vendi luftonte me papunësinë e lartë, ndërsa sot papunësia rezulton zyrtarisht në nivele të papërfillshme, teksa shqiptarët largohen me dhjetëra mijë çdo vit. Por sa të papunë kemi sot?
Producentja Ekzekutive për Biznesin në A2 CNN, Aurora Sulçe shpjegon nëpërmjet grafikëve thjesht dhe qartë situatën në tregun e punës.
Sipas të dhënave të Institutit të Statistikave, papunësia ka zbritur në fund të vitit 2022 në 10.8% nga 12.3% që ishte 5 vite më parë.

Por a reflekton kjo shifër situatën reale me papunësinë sot në Shqipëri? Në fakt jo dhe për tre arsye. E para për shkak të emigracionit të lartë, që ka pakësuar popullsinë dhe rrjedhimisht, edhe papunësinë.

E dyta, është fakt që jo të gjithë të papunët i drejtohen zyrave të punësimit për t’u regjistruar si të tillë. Çka do të thotë se zyrtarisht kjo kategori nuk rezulton si e papunë.

Elementi i tretë është situata në bujqësi. Ligjërisht, mjafton të kesh një ngastër toke dhe konsiderohesh i punësuar, pavarësisht nëse e punon apo nxjerr të ardhura nga kjo ngastër. Zyrtarisht, në bujqësi rezultojnë të vetëpunësuar mbi 450 mijë vetë, të cilët jo domosdoshmërisht janë të tillë.

Një tregues shqetësues për situatën e tregut të punës në Shqipëri janë të papunët inaktivë. E thënë ndryshe, ata që janë të papunë, por nuk kërkojnë punë. Sipas të dhënave të Institutit të Statistikave, në fund të vitit 2022, numri i tyre rezultonte mbi 479 mijë persona, me rënie kundrejt viteve të mëparshme. Por edhe kjo ka hapësirë të shpjegohet me nivelin e lartë të emigracionit.

Ata që sipas INSTAT nuk kërkojnë punë nuk janë vetëm në qytetet e vogla, por edhe në kryeqytet. Në Tiranë, thuajse gjysma e popullsisë rezulton që as punon dhe as kërkon punë. Më keq se Tirana paraqiten Dibra dhe Lezha. Ndërsa qarqet me nivelin më të lartë të punësimit janë Berati, Korça dhe Gjirokastra.