LIGJET E BIZNESIT
Ashtu si qytetarët, edhe bizneset vuajnë nga gjyqet që zgjaten pafund. Për çështje të ndryshme, dosjet zvarriten me vite në gjykata, duke u kthyer në kosto për sipërmarrjen.
Shifra totale nuk dihet, të dhëna të sakta ka vetëm për Gjykatën e Lartë, ku numri i dosjeve të prapambetura është me 28.600, dhe në Gjykatën e Apelit me 20 mijë dosje të tilla. Ky problem u trajtua në emisionin A2 Business të gazetares Aurora Sulçe.
Sipas ekspertit për çështjet gjyqësore Gerti Shella, “kemi 32 mijë dosje të mbartura, dhe nuk ka një praktikë të konsoliduar, pra aq sa vuan një qytetarë vuan edhe një biznes. Këto dosje duhet të shoqërohen vetëm nga 25 gjyqtarë, pra do të duheshin 4.2 vite sikur të punonin çdo dite dhe pa çështjet e reja”.
Por çfarë kostosh krijon kjo për biznesin? Sipas ekspertit për ekonominë Bardh Sejdarasi, “të dhënat që japin gjykatat janë në shifra totale dhe nuk janë të filtruara me kategorinë e bizneseve. Mungon në Shqipëri lobimi dhe advokimi në mënyrë që të njihen me problemet e bizneseve në gjykata. Dëmi nuk është thjesht në raportim, por ka dëme në imazh”.
Sipas tij, “numrin më të madh të çështjeve e përbejnë konfliktet me tatimet, doganat dhe institucionet e tjera që vendosin gjoba. Shikojmë sot që një proces administrativ përfundon në një afat kohor që shkon nga 90 ditë në disa vjet, ne sot kemi gjyqe që kanë filluar në 2017. Kemi një rënie të çështjeve sepse bizneset nuk e shohin si një institucion që të zgjidhë problemet. Siguria juridike është një element parësor veçanërisht të kompanive të huaja që duan të investojnë”.
Kush humbet më shumë në këtë proces, biznesi apo shteti ? Sipas avokatit Gent Çifligu, nuk ka dilema këtu. “Biznesi humbet, shteti i merr të ardhurat e tij, sepse biznesi nuk mund të lëviz Gjykatën pa parapaguar detyrimin, duke filluar nga 40% në doganë. Për të kërkuar të drejtën, nëse është vendosur sipas ligjit, është gjykata ajo që do të thotë fjalën e fundit, që mund të jetë edhe pas 5 vitesh. Pra kemi një shtet që i ka marrë të ardhurat, ndërkohë që biznesi do të marrë të drejtën pas vitesh. Biznesi është tepër i prekur”.
Sipas tij, “Gjykata Administrative u krijua për të minimizuar kostot të biznesit dhe shtetit. Ajo që ndodhi se me një gjykim unifikues të Gjykatës së Lartë në 2013 të gjitha çështjet administrative iu rikthyen gjykatave administrative, diçka që i çoi vetëm gjykatës së Tiranës 4 mijë dosje”.
