Realiteti shqiptar është më tepër i ekspozuar se vendet e tjera nga rritja e çmimeve që ka dëmtuar konsumin, shtresën e mesme dhe atë vulnerabël. Kështu u shpreh ekspertja e ekonomisë Teuta Nunaj në emisionin A2 Business të gazetares Aurora Sulce. Sipas saj, mbështetja e qeverisë është e ulët.
“Mbështetja e qeverisë ndaj shtresave në nevojë është me ulët. BB ka bërë përllogaritje të minimumit jetik nga 5.5 dollarë në 6.85 dollarë në ditë. Shtresat vulnearbël dhe pensonistë që kanë të ardhura të kufizuara, i kanë nxjerrë zbuluar dhe ka dëmtuar shtresën e mesme që vijojnë me të njëjtat të ardhura dhe rritje të çmimeve. Kjo ka sjellë në tkurrje të konsumit, veprimet e qeverisë nuk kanë qenë të duhurat ndaj masës në nevojë dhe popullata shqiptare të jetë më e ekspozuar ndaj rritjes së çmimeve. Kemi rritje të vazhdueshme dhe është ulur konsumi i shumë produkteve. Vendet e tjera kanë oferta nga qeveritë”.
Të njëjtin mendim ndau edhe eksperti Mirdiam Axhami, sipas të cilit mbështetja e qeverisë për të përballuar rritjen e çmimeve ishte e papërfillshme dhe uli konsumin. Ai thekson se duhen strategji e politika afatgjata për zhvillimin.
“Kriza nxori në pah vendime spontane e sporadike dhe veprime reaktive të qeverisë për t’iu bërë ballë sfidave. Nuk bëhet fjalë për strategji zhvillimi afatgjatë në politikat fiskale e të buxhetit. Buxhetin e një viti qeveria e ndryshon disa herë dhe nuk u amortizua rritja e çmimeve. Mbështetja e qeverisë për të përballuar rritjen e çmimeve ishte e papërfillshme, kemi rënie të konsumit të produkteve të shportës”.
Por deputetja e Partisë Socialiste, Pranvera Resulaj, edhe pse pranon rritjen e inflacionit, thekson se Shqipëria është një nga 8 vendet që kanë rritjen më të ulët të çmimeve, pasi nuk është prekur çmimi i energjisë.
“Inflacioni e varfëron qytetarin kur nuk ka indeksim 100% të pagës së tij, por ka prekur shtresën e mesme dhe shtresat në nevojë. Prek më shumë familjet me të ardhura të ulëta dhe një pjesë e shpenzojnë për mallrat ushqimore. Në këtë pikëpamje kemi një prekje të shtresave vulnerabël dhe atyre të mesme. Nuk më rezulton që Shqipëria të jetë me paketën më të ulët. Sa i përket personave, nuk është Shqipëria ajo që është mbi mesataren e rajonit. Shqipëria është një nga 8 vendet që kanë rritjen më të ulët të çmimeve, nuk është prekur çmimi i energjisë”.
Ndërkohë eksperti Axhami thekson se nga kjo situatë kanë përfituar kompanitë dhe shteti që ka arkëtuar 450 milionë euro më shumë.
“Për disa produkte që ka prodhim të lartë në vend, këto kompani prodhuese si psh, të miellit sapo rritet çmimi në bursë ky është i ekspozuar edhe në realitetin shqiptar. Pavarësisht se janë kompani shqiptare dhe ndikimi nuk është i drejtpërdrejt, nuk e justifikon një gjë të tillë. Kjo ka qenë një situatë fatlume për kompanitë e konsumit. Këto kompani në këtë periudhë ka qenë shumë mirë. Edhe shteti ka patur situatë fatlume se ka arkëtuar më tepër 450 mln euro më shumë si pasojë e të ardhurave”.
Duke folur për faktorët që çuan në rritjen e çmimeve, ekspertja Hoxha thekson se destabiliteti i tregut të brendshëm erdhi si pasojë e varësisë nga tregu i jashtëm. Ajo sugjeron përgatitjen e skenarëve nga një mujorë në 1-vjeçarë dhe afatmesëm e afatgjatë për përballimin e krizave.
“Ekonomia shqiptare çmimet kanë qenë të diktuara nga destabiliteti i tregut të brendshëm për ato produktet që jemi të varur nga tregu i jashtëm. Është dashur të lindin burime të reja që të mos të jemi të varur drejtpërdrejt nga produktet e importit, por të rrisim eksportet dhe prodhimin vendas. Të kenë skenarë për përballimin e krizave me afat nga një mujor deri në 1 vjeçar deri në afatmesme e afatgjata që janë domosdoshmëri për funksionimin e një shteti”.
