LIGJET E BIZNESIT
Inflacioni i lartë mund të jetë pranë pikut dhe vitin e ardhshëm pritet të një ulje graduale e tij.
Analiza më e fundit e Raiffeisen Research për ekonominë shqiptare evidenton se në muajt e fundit norma e rritjes së inflacionit po ngadalësohet.
Megjithatë, nivelet e larta të inflacionit do të vazhdojnë të paktën deri në gjysmën e parë të vitit që vjen, përpara se ato të fillojnë të bien dhe t’i afrohen objektivit të Bankës së Shqipërisë në fund të vitit 2023.
Raiffeisen Research parashikon për vitin 2023 një inflacion mesatar prej 4.8%, kundrejt një norme të pritshme prej 6.6% në vitin 2022.
Banka e Shqipërisë ka nisur një cikël të shpejtë normalizimi monetar dhe norma bazë e interesit është rritur me 2.25 pikë përqindje në më pak se tetë muaj.
Megjithatë, pritjet inflacioniste të bizneseve dhe konsumatorëve për vitin e ardhshëm mbeten më të larta se nivelet aktuale të inflacionit (12.9% dhe 9.1% përkatësisht në Tremujorin III 2022).
Për më tepër, edhe agjentët financiarë kanë rritur gjithashtu pritjet e tyre për inflacionin në horizontin trevjeçar (6.0% pas një viti, 4.6% pas dy vitesh, 3.9% pas tre vitesh).
Duke qenë se tregu vazhdon të projektojë norma të larta inflacioni dhe presionet inflacioniste janë tashmë të pranishme pothuajse në të gjithë sektorët e ekonomisë, nëpërmjet kostove më të larta të prodhimit, njësia e kërkimeve e grupit Raiffeisen pret që Banka e Shqipërisë të vazhdojë me politikën e normalizimit për të qetësuar pritjet inflacioniste.
Pritet që Këshilli Mbikëqyrës i bankës qendrore të veprojë sërish me një rritje tjetër të normës prej 0.25 pikë përqindje në dhjetor për të mbyllur vitin me një normë bazë prej 3%.
Rritje pritet të vazhdojë edhe gjatë gjithë vitit 2023 me 1.25 pikë përqindje, për të arritur pranë nivelit 4.25% në fund të vitit të ardhshëm.
Analiza e Raiffeisen Research nënvizon se lëvizjet e politikës monetare janë reflektuar vetëm pjesërisht në tregun financiar, pasi në tremujorin e tretë hendeku midis yield-it mesatar i Bonove 12 mujore dhe normës bazë ka ardhur në rritje të vazhdueshme, duke treguar për një lloj shkëputjeje midis politikës monetare dhe yield-eve të letrave me vlerë në treg.
Diferenca mes normës bazë dhe yield-it të Bonove 12 mujore ka arritur në pothuajse 3 pikë përqindje, niveli më i lartë që nga tremujori i dytë 2012.
Duke qenë se pjesa më e madhe e kredive kuotohen në bazë të yield-it të Bonove të Thesarit 12 mujore, shtrëngimi i kushteve monetare është më i fortë se ai që ka përcjellë Banka e Shqipërisë.
Sipas analistëve të Raiffeisen Research, është e paevitueshme që ky cikël shtrëngimi do të ndikojë në konsumin e përgjithshëm privat në vitin 2023, megjithëse analiza nënvizon se kreditë e individëve, në masën 12% të PBB-së, kanë një peshë relativisht të vogël krahasuar me shumicën e vendeve të tjera të Europës.
Raiffeisen Research sidoqoftë ruan projeksione pak më optimiste për rritjen ekonomike të Shqipërisë krahasuar me ato të institucioneve të tjera të specializuara.
Për vitin 2022, pritet që rritja ekonomike të jetë pranë nivelit 3.9% (nga 3.2% që është parashikimi i Bankës Botërore), edhe falë kontributit të lartë të turizmit që do të balancojë një pjesë të efekteve negative që ka sjellë inflacioni i lartë.
Megjithatë, ndikimi i rritjes së çmimeve do të ndihet më thellë në tremujorin e fundit të këtij viti, duke dobësuar fuqinë blerëse të konsumatorëve dhe duke lënë gjurmë në aktivitetin ekonomik.
Kjo mund të kuptohet edhe nga ecuria e Treguesit të Ndjesisë Ekonomike që ka ardhur gradualisht në rënie që nga korriku 2022. Pas shumë muajsh mbi mesataren e tij afatgjatë, ai ra për herë të parë nën atë në tetor, pasi bizneset po ndihen më pak të sigurta për gjendjen e tyre financiare.
Për vitin 2023, ekonomia do të ndiejë më shumë efektet e inflacionit të lartë dhe recesionit në Eurozonë dhe rritja e PBB-së pritet të bjerë në 3% (sërish më i lartë se parashikimi prej 2.3% i Bankës Botërore).
Megjithatë, ndikimi pritet të zbutet disi nga investimet publike. Në maj të vitit 2023 janë planifikuar zgjedhjet lokale dhe tradicionalisht në Shqipëri qeveritë i përqendrojnë investimet publike në muajt para zgjedhjeve.
Në këtë rast, një sjellje e tillë do të vinte në një moment mjaft të përshtatshëm, pasi ngadalësimi i ekonomive të partnerëve europianë dhe ndikimi negativ në konsumin privat mund të balancohen nga rritja e shpenzimeve publike.
Parashikimi i Raiffeisen Research për vitin 2023 merr parasysh këtë faktor, por gjithashtu një rikthim të ndikimit të fortë të turizmit në tremujorin e tretë dhe një rikuperim të aktivitetit ekonomik në tremujorin e katërt 2023.
