LIGJET E BIZNESIT
Në Shqipëri tashmë kemi një bashki të re me emrin e bukur, tipik ilir, Dimal. Bashkia Dimal do të jetë tashmë emri në vazhdim i ish-bashkisë, Ura Vajgurore dhe vendimi u mor dje në mbledhjen e Këshillit Bashkiak me votë unanime.
Por çfarë do të thotë ky emër, Dimal?
Deri më tani në medie, përciptazi është pasqyruar se bëhet fjalë për një qytet antik që përfshihet në territorin e kësaj bashkie, por emri Dimal ka një kuptim më të thellë.
Qyteti antik i Dimalit i shtrirë mbi 3 kodra të buta në shpatin perëndimor të malit të Shpiragut, sipër fshtit Krotinë, mendohet se fillesat e tij urbane i ka rreth shekujve 4-3 para erës sonë.
Bëhet fjalë për një qytet të mirëfilltë dhe një nga më të zhvilluarit e të gjithë Ilirisë qendrore dhe perëndimore, dhe tregues janë madhështia e mbetjeve arkelologjike që janë gjetur, si akropoli, teatri, shëtitorja etj.
Me lidhje të forta me Apoloninë dhe në zonën kufitare ku ndaheshin tre fise me peshë në Iliri, Dasdaretët, Parthinët dhe Bylinët, Dimali ka qenë një pikë strategjike gjatë gjithë kohës.
Emri i tij nga studiuesit, por edhe arkeologu që e ka zbuluar, Burhan Dautaj mendohet se vjen nga togfjalëshi, dy male. (dy male = DIMAL). Kuptimi i këtij emërtimi ka të bëjë posacërisht me vendodhjen gjeografike të qytetit, që është pikërisht para dy maleve, Shpiragut dhe Tomorit.
Emri është tipik ilir dhe nuk ka asnjë parashtesë apo prapashtesë greke apo latine, pasi u ruajt si qytetrim ilir nga lindja deri në vdekje.
Vlen të nënvizojmë se në luftrat Iliro-Romake, Dimali ka pasur një rol parësor, pasi aty është zhvilluar lufta e dytë mes vendasve dhe perandorisë Romake.
Pas kësaj lufte do të niste dhe rrënimi i këtij qyteti, që tashmë është vetëm si fshat me emrin Krotinë, por që pritet të marrë një hov të madh me ndryshimin që iu bë emrit të Bashkisë, duke shërbyer si një mundësi e shkelqyer promovimi.
Por duhet theksuar se për këtë sit arkeologjik janë dy problematika shumë të mëdha. E para që lidhet direkt me bashkinë që tashmë i mori emrin, pasi nuk ka asnjë rrugë tokësore që të çojë turistët në këtë sit arkeologjik dhe gjithashtu sinjalistika apo tabelat orientuese deri më tani kanë qenë thuajse inekzistente.
Dhe e dyta lidhet me organet shkencore në Shqipëri, siç janë Instituti i Arkeologjisë, ai i historisë dhe drejtoritë rajonale të kulturës, të cilat përveçse duhet të rifillojnë ekspeditat e gërmimeve, duhet të përfundojnë dokumentacionin për ta shpallur zonë të mbrojtur dhe park arkeologjik gjithë hapësirën prej gati 25 hektarë në të cilën shtrihet qyteti antik i Dimalit.
